Patiënten met bepaalde rugaandoeningen kunnen geholpen worden door een rugfusie: daarbij worden schroeven in de wervels geplaatst, zodat deze komen vast te zitten. Het plaatsen van die schroeven is een delicate procedure. Om die procedure nóg nauwkeuriger en veiliger te laten verlopen, gebeurt dit sinds kort in het Mariaziekenhuis vaak met behulp van een op maat van de patiënt gemaakte 3D-geprinte guide: dat is een mal die de exacte plaatsing van de schroeven begeleidt. Door het gebruik van dergelijke guide wordt het nu ook mogelijk schroeven te plaatsen met een andere en betere oriëntatie dan vroeger.
Dr. Vorlat, orthopedisch chirurg: “Een minuscule afwijking in de delicate procedure om schroeven te plaatsen kan al zorgen voor schade aan de wervel. Bijvoorbeeld zenuwen die geraakt worden of schroeven die niet exact juist zitten. Om de veiligheid en precisie van dit proces te garanderen, werd al gewerkt met navigatie of begeleiding door röntgenstraling (fluoroscopie). Maar nu wordt een nieuwe stap gezet, want de werking met de 3D-geprinte guides laat ons toe om deze procedure nóg veiliger en juister uit te voeren. De precieze en stevige fixatie van de guide op de te opereren wervel zorgt er nu voor dat dit onmiddellijk juist gebeurt."
Het toepassen van deze techniek is een Belgische primeur. Dr. Vorlat legt uit hoe het werkt: “Voorafgaand aan de operatie wordt een CT-scan gemaakt van de wervelkolom van de patiënt. Met die scan kan bepaald worden welke schroeven nodig zijn voor de patiënt en hoe deze precies moeten geplaatst worden. In Zwitserland gaan de mensen die ons de schroeven aanleveren, met de scan aan de slag en ontwerpen zij een 3D-guide, oftewel een mal, op maat van de patiënt. Die mal wordt later op de wervelkolom van de patiënt geplaatst tijdens de operatie. De mal bepaalt de exacte plaatsingspositie van de schroeven. Ik bekijk het ontwerp en stuur bij indien nodig, en na goedkeuring wordt de mal 3D geprint. Op deze manier kan ik me nog beter voorbereiden op de operatie”.
Er is één beperking in de toepassing ervan: patiënten met een geplande operatie komen in aanmerking. Dringende operaties niet, omdat het 2 tot 3 weken duurt om de mal te printen.
De techniek heeft tal van voordelen voor de patiënt:
- De operatie is minder ingrijpend: de operatieduur vermindert, de narcose duurt daardoor korter, de gemaakte incisie is kleiner, er is minder bloedverlies en de patiënt heeft minder (postoperatieve) pijn;
- Kortere verblijfsduur: in goede omstandigheden kan een patiënt al na één nacht naar huis;
- Blootstelling aan röntgenstraling kan sterk verminderd worden voor patiënten.
“Het is ook een pluspunt dat de techniek geen meerkost vraagt van de patiënt”, aldus dr. Vorlat. “Ik kan nog nauwkeuriger werken, zonder dat de patiënt zich zorgen moet maken over het financiële aspect. Ik kan de precisie zelfs nog verhogen door de techniek te combineren met opereren onder navigatie voor een nog duidelijkere plaatsing.” 
Op de foto: een voorstelling van de plaatsing van de guide (= de mal) op de rugwervel (wit). Via de mal worden de schroeven begeleid.