Op de Luke Air Force Base in Arizona werd de afgelopen week het achtste en laatste F-35-opleidingstoestel geleverd, daarmee is de ‘conversievloot’ nu compleet. Dit is een tijdelijke vloot van militaire toestellen die wordt gebruikt om niet alleen piloten, maar ook technici op te leiden bij de overgang van een oud (de F-16) naar een nieuw type vliegtuig (de F-35). Deze toestellen dienen dus in eerste instantie voor opleiding en training, voor dat ze operationeel worden ingezet in België. In het najaar van dit jaar worden de eerste toestellen in Florennes verwacht, in de loop van 2027 zal het noorden van Limburg ze zien overvliegen, dan komen ze naar de luchtmachtbasis van Kleine Brogel.
Even wat geschiedenis:
De F-16 werd in de jaren ’60 en ’70 ontwikkeld, in België kwam het eerste exemplaar toe in januari 1979. Tussen dan en 1991 werden er 160 in dienst genomen. Maar reeds in 1987 begon men al te denken aan een mogelijke vervanger, die werd niet onmiddellijk gevonden, waarna werd besloten de vloot F-16’s te moderniseren.
Eind 2018 werd dan toch de knoop doorgehakt: de F-16 zou worden vervangen door de ‘F-35A Lightning II’. Een vliegtuig met ‘stealth-capaciteiten’, wat betekent dat het minder opvalt op vijandelijke radarsystemen. De bewapening hangt ook niet meer onder de vleugels, zoals bij de F-16, die zit in het vliegtuig zelf.
België bestelde de A variant, de B-variant kan verticaal opstijgen en landen, de C-variant kan worden ingezet op vliegdekschepen.
De komst van de eerste F-35 toestellen zal nog niet onmiddellijk het einde betekenen van de F-16 in ons luchtruim, die zullen maar stelselmatig uit dienst worden genomen. Verwacht wordt dat ze nog blijven vliegen tot ergens in 2028.
Ons land bestelde 34 F-35’s, de kostprijs werd geraamd op 4,5 miljard euro. Voormalig eerste minister Alexander De Croo stelde dat de investering zichzelf zou terugbetalen via ‘compensatieopdrachten’. Belgische bedrijven zouden onderdelen van het toestel mogen vervaardigen. Maar die ‘economische return’ viel met een nieuwe raming van 700 miljoen euro veel lager uit dan verwacht. Dat is een van de redenen waarom België mee denkt aan de ontwikkeling van een Europees gevechtsvliegtuig.
Terug naar Arizona: daar werd een Amerikaans-Belgische eenheid opgericht die instaat voor de opleiding van 168 Belgen: 48 piloten en 120 technici. Deze eenheid behoort dot de 56e fighter wing van de Amerikaanse luchtmacht. Ervaring genoeg, jaarlijks leiden ze meer dan 400 F-35 piloten op.
Heikel punt is wel het feit dat de F-35 luider zou zijn dan de F-16. Op de Nederlandse luchtmachtbasis van Leeuwaarden wezen geluidsmetingen uit dat het nieuwe toestel zelfs vijf keer luider is dan de F-16. Reden voor Defensie om te besluiten om minder te vliegen, en meer gebruik te maken van de vluchtsimulator, ook om de kosten te drukken. Fabrikant Lockheed Martin hoopt die kost per vlieguur van 36.000 dollar (in 2021) tegen dit jaar terug te brengen naar 25.000 dollar per uur. Dat is nog altijd twee keer zoveel als de kost om een F-16 een uur te laten vliegen. Overleg met bezorgde bewoners van Peer is dus nodig, burgemeester Steven Matheï van Peer is er gerust in dat er dan ook overlegmomenten gaan komen, niet alleen tussen Defensie en de inwoners van Peer, maar ook met de omliggende gemeenten.
(Foto's © Belgische Defensie)