Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland heeft haar eindrapport over de toekomst van de laanbomen in de tuinwijk van Waterschei klaar. Het rapport beschrijft en verantwoordt een helder kader hoe de stad op een verantwoorde en gefundeerde manier kan omgaan met de verjonging, het beheer of het behoud van het unieke platanenbestand in de tuinwijk. Het doel is om de tuinwijk van Waterschei te laten uitgroeien tot een groene, klimaatbestendige wijk.
Burgemeester Wim Dries: “Uit het participatietraject dat de stad in de wijk organiseerde in 2017 en 2018 bleek dat de wijkbewoners verschillende verwachtingen hebben over de toekomst van de platanen. De gemeenteraad besliste daarop om Regionaal Landschap Kempen en Maasland (RLKM) aan te stellen voor de opmaak van een gefaseerd vervangingsprogramma voor de platanen. Aan het RLKM werd gevraagd een grondige analyse van de platanen te maken, een beheersvisie op te stellen en vervolgens een gefaseerd vervangingsprogramma uit te werken.”
Ignace Schops, directeur RLKM: “De tuinwijk Waterschei-Noord telt ongeveer 1.500 bomen, waarvan 591 platanen. Het overgrote deel van de platanen is op dit ogenblik nog vitaal; deze bomen kunnen behouden blijven. Tuinwijken zijn unieke, groene pareltjes en dat moeten ze blijven. Ons uitgangspunt was dat er geen enkele boom verloren mag gaan. Het stadsbestuur garandeerde ons van bij de start dat enkel gekapt kan worden indien er een nieuwe boom in de plaats komt. Dat is een helder en goed uitgangsprincipe. We zijn erin geslaagd om een gebalanceerd plan met een helder afwegingskader uit te werken waarin zoveel mogelijk bomen de ruimte en de tijd krijgen om gezond oud te worden. Elke vijf jaar zal een expertgroep de vitaliteit van de bomen opnieuw bekijken en op basis van een heldere analyse zullen de vervanging, verjonging, beheer, nazorg én de aandacht voor de globale biodiversiteit en de klimaatrobuustheid bepaald worden.”
Het plan is gebaseerd op een aantal basisbeginselen en bouwstenen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen scharnierruimtes en (deel)laansegmenten, waarbij de scharnierruimtes als een soort knooppunten (pleintjes) fungeren waar de bomen kunnen uitgroeien tot oude veteranen. Het moment om tot een vervangings- en verjongingsprogramma over te gaan is gebaseerd op een multicriteria-analyse en het advies van een nog op te richten expertgroep.
Burgemeester Wim Dries: “De laanbomen vormen een belangrijk onderdeel van de vitaliteit en leefbaarheid van onze unieke tuinwijken. Niet alleen maken ze deel uit van het structurerend landschap en het erfgoed van deze wijken, ze spelen ook een belangrijke rol in de huidige klimaattransitie. De platanen zijn momenteel op een volwassen leeftijd, met andere woorden: ze nemen nu een optimale rol op in de CO2-captatie en -evaporatie. Deze voordelen willen we absoluut behouden in de wijken.”
“Maar bepaalde bomen zijn ook aan vervanging toe. We gaan daarom stap voor stap op de minder vitale stroken de laanbomen vervangen, zonder hiermee de schaaleffecten teniet te doen. Een objectieve multicriteria-analyse toont aan welke bomen aan vervanging toe zijn. Deze methodiek, waar ook de stem van de bewoners in verwerkt is, laat toe om fase per fase te evalueren of een vervanging aan de orde is.”