Enkele maanden geleden stelde het stadsbestuur landschapsarchitect Bas Smets aan om een visie voor de vergroening van het stadscentrum uit te werken. De analyse is klaar en er ligt een visie op tafel. Daarin wordt onder andere voorgesteld dat de Grote Markt, het Stadsplein en het Sint-Martinusplein verregaand onthard en vergroend zullen worden.
“In het verleden kozen we inderdaad net voor verharding en bebouwing. Maar een centrum dat minder verhard en meer groen is, zal onze stad, naast klimaatvriendelijker, ook aantrekkelijker maken om te wonen, om er te komen shoppen, terrassen,..." zegt schepen Toon Vandeurzen. "Landschapsarchitect Bas Smets heeft de afgelopen maanden, samen met architecten/kunstenaar Gijs Van Vaerenbergh, gewerkt aan een conceptnota. Een nota die ons de ogen opent; een nota die niet alleen de richting bepaalt maar ook perspectief biedt.”
“Het verharde en bebouwde centrum van de stad ligt in de vallei van de ingekokerde Dorpsbeek," zegt Bas Smets. "Onze inventaris wijst uit dat wel 70% van het oppervlak van het centrumgebied verhard is en dat de ondergrond bovendien op talrijke plaatsen bezet is door allerlei nutsleidingen. Wij gaan binnen onze visie op zoek naar waar de nog beschikbare ruimte is. In die beschikbare zones kan een leeflaag gemaakt worden waarin bomen kunnen groeien. Die vergroening kan Genk opnieuw een onderscheidende identiteit en wervingskracht geven. Bovendien zou de vergroening ook zorgen voor een sterkere relatie met de omliggende groene ruimtes, wat de stad meteen een stuk weerbaarder maakt.”
Smets: “In onze visienota schuwen we het harde werk en gedurfde ingrepen niet. Waar mogelijk benutten we de volle grond helemaal. Onthardings- en vergroeningsacties dienen het versteende centrum te transformeren tot een klimaatrobuuste, groene stadsader. Waterelementen, regentuinen en vochtminnende vegetatie bevorderen niet alleen de belevingswaarde en verblijfskwaliteit, maar maken bovenal de vallei-identiteit terug voelbaar in het hart van de stad. Ook bijvoorbeeld gevelgroen kan makkelijk, door een aantal tegels weg te halen. Klimplanten hebben namelijk niet veel grond nodig maar halen wel veel CO₂ uit de lucht. Genk kent ook nog veel onbenutte daken, goed voor daktuinen en zonnepanelen. Er zijn dus veel mogelijkheden. Wij spreken in onze visienota daarom ook van een heus ‘stadsbos’. De vergroening, die zeker ook een groot participatief onderdeel bevat, zien we ook als aanjager voor transities in de stad, met een herprogrammatie van functies.”
Toon Vandeurzen: “De visienota heeft ons van onze sokken geblazen. Wij gaan op zoek naar een alliantie tussen landschap en infrastructuur, tussen stedelijkheid en open ruimte, tussen recreatie en ecologie. Deze verwevenheid komt niet enkel de uiteenlopende ambities voor Genk-centrum tegemoet maar biedt ook een nieuwe beleving, identiteit en ruimtelijkheid. We willen daarom nu in samenwerking met bewoners, handelaars en horeca aan de slag. Belangrijk is natuurlijk het kostenplaatje. Momenteel is er een aanvraag voor extra financiering lopende bij de Vlaamse Overheid. Indien deze goedgekeurd wordt, kunnen we de eerste fase op korte termijn implementeren op de Grote Markt, het Sint-Martinusplein en het Stadsplein. En dan denken we aan een start van de werken in september 2023.” De beslissing van de Vlaamse regering wordt nog in december verwacht.