Voor Open Monumentendag op
zondag 9 september hebben de Heemkundigekringen van Cranendonck en Hamont de handen ineen geslagen. Zij presenteren die dag hun tweelingactiviteit ‘filmzalen’. In elk van de gemeenten is die dagtussen 10.00 en 17.00 uur een bijzondere filmzaal uit vroeger jaren tebezoeken. Speciale gidsen vertellen de boeiende verhalen achter die lokale bioscopen:
Ciné Walburg in Hamont en zaal De Cantine in Cranendonck. Vanuit de gemeente Hamont-Achel werd als thema voor de Open Monumentendag Ciné Walburg naar voor gebracht. De cinema bestaat net 60 jaar en de gemeente is er intussen reeds 10 jaar eigenaar van en
organiseert er naast filmprojectie ook andere culturele activiteiten. Voor de Heemkundige kring is dit de aanleiding om in te gaan op de geschiedenis van deze merkwaardige culturele zaal, in 1926 gestart als danszaal en café. Vanaf de aanvang organiseerde de eigenaar Jaap de Jonge er ook filmprojectie, waarbij hij zelf met een aanwijsstok duchtig commentaar gaf en een pianiste voor
aangename begeleiding zorgde. In de jaren 1930 nam de familie van Vlierden de zaak over en uiteindelijk werd in 1958 door Harrie Van Vlierden een gloednieuwe cinema gebouwd (ontwerp van architect A. De Keersmaecker, Bree, interieurafwerking door De Schrevel, Kleve (D.)).In de jaren 1950 tot 1970 draaide de cinema op volle toren, waarbij ook veel Nederlanders kwamen opdagen. Harrie Van Vlierden, die jarenlang de film vanuit Brussel voor de hele omgeving verdeelde, weigerde koppig om in de steeds slechter wordende jaren 1980-2000 zijn zaak te sluiten of te verkopen. In 2008 kocht de
gemeente, mede onder invloed van de erfgoedverenigingen, dit uniek stukje erfgoed, zodat het voor de toekomst bewaard blijft…en dus met succes Doorlopend worden bezoekers aan de Ciné Walburg rondgeleid in 4 sessies van 15 minuten, nl. over de geschiedenis van de cinema, de verborgen ruimten achter het scherm, een stukje filmgeschiedenis en een bezoekje aan de machinekamer, met de twee
authentieke projectoren. Eveneens een tentoonstelling van originele filmaffiches van cine Monty en Walburg Hamont.
Cantine
In 1892 gebouwde Zinkfabriek stichtten de gebroeders Emile en Lucien Dor ook een dorp voor de werknemers. Voor de gezinnen werden tegelijk met de start van de fabriek gezinswoningen gerealiseerd. Voor de gezellen (alleenstaande mannen) werd in 1896-1898 het
grote, carrévormige gezellenhuis ‘Hôtel Saint Joseph” gebouwd. Architect was Ant. Neeskens uit Weert. In de wandeling heet dit gebouw ‘De Cantine’. Hierin waren vele functies verenigd. Een van de ruimten was de grote zaal, die als eetzaal, ontspannings- en feestzaal dienst deed. Onder het genot van ‘Electrische verlichting’ vonden hier concerten, toneelvoorstellingen en later ook filmvoorstellingen plaats. Enthousiaste Dorpleiners richtten in 1927
daartoe ‘Cinema de Maan’ op. Deze voorstellingen werden in het tijdperk van de stomme film vaak begeleid met live muziek. Een kamervleugel herinnert nog aan deze tijd. In 1952 werd de zaal sterk verbouwd en gemoderniseerd en kreeg deze meer het karakter van een theater- en bioscoopzaal. Deze trok niet alleen mensen uit Dorplein, maar ook uit Budel, Weert en elders. Een tijd lang gebruikte Johnny Hoes een van de ruimten om zijn grammofoonplaten op te nemen.
Na 1984 werd het gebouw verkocht en functioneerde het lange tijd als
asielzoekerscentrum en thans huisvesting van arbeidsmigranten. De zaal met bar bleef al die tijd buiten gebruik en is nu door vrijwilligers opgeknapt en klaargemaakt voor culturele activiteiten. Net zoals in Hamont vertellen gidsen u op verschillende plekken in korte verhalen van 15 minuten de geschiedenis van het gebouw, de zaal en de cinema met piano. Ook zijn er kleine presentaties met oude foto’s, diploma’s en platenhoezen te
bekijken.