Bomen zijn belangrijk voor de mens: ze helpen de lucht te zuiveren, ze filteren het water en ze bieden een leefruimte voor dieren. De beschikbaarheid van water heeft een directe impact op de gezondheid van onze bossen.
Sinds kort werd een grove den in de nabijheid van het Bosmuseum in het Pijnven uitgerust met heel wat wetenschappelijke apparatuur, waaronder een sapstroomsensor en een punt-dendrometer. Deze apparatuur maakt het mogelijk om in real-time en continu het waterverbruik en de groei van de boom te meten. De gegevens worden automatisch doorgestuurd naar een databank, zodat de boom vanop afstand opgevolgd kan worden.
Deze grove den maakt nu deel uit van een wereldwijd netwerk voor opvolging van bomen als functie van boomsoort, lokaal klimaat en bodemtype: Treewatch.net. Het onderzoek wordt geleid door prof. Kathy Steppe en Katrien Schaepdryver doctoreert op dit onderwerp (Laboratorium voor Plant Ecologie, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, UGent). Bij de installatie kregen ze de hulp van hun hoofdtechnieker Philip Deman.
De gegenereerde informatie biedt heel wat mogelijkheden, niet alleen voor wetenschappelijk onderzoek en monitoring, maar ook voor educatieve doeleinden en een bredere bewustwording van de klimaatverandering. Daarom gaat de grove den in de toekomst ook communiceren over zijn toestand o.a. via het sturen van twitterberichten (Twittering Trees).
Wat gebeurt er allemaal in een boom? Een volwassen boom transporteert per dag zo’n 200 liter water van de wortels naar de bladeren, waar het via bladtranspiratie als waterdamp in de atmosfeer terecht komt. Bij droogte sluiten de bomen hun huidmondjes om minder water te transpireren. Maar dan kunnen ze ook geen CO2 opnemen. Bomen absorberen koolstofdioxide via hun bladeren en zetten het om in suikers, die nodig zijn om te groeien. Langdurige droogte leidt tot stoppen van groei en – in het ergste geval – tot verdrogen en mortaliteit van de boom.
Watertransport en groei zijn met het blote oog niet te zien, maar dankzij de plantsensoren waarmee deze boom is uitgerust, wel. Met deze plantsensoren kan continu de gezondheidstoestand van de boom gevolgd worden. Zie het als de hartslagmeter van de boom. En een goedgekozen boom kan representatief zijn voor het bos waar hij zich in bevindt. Op deze manier kan dus de impact van het klimaat op een bos gevolgd worden. Uiteraard spelen boomsoort en de samenstelling van de bodem ook een belangrijke rol. (Tekst en foto's boslab.be)