Het herstel van de heide op het militair domein in Leopoldsburg en de vallei van de Zwarte Beek in Beringen gaat zijn laatste fase in. De afgelopen jaren werden plantages van dennenbossen die in de tijd van de mijnen nog werden aangelegd, gerooid om terug plaats te maken voor het traditionele Kempische heidelandschap. Het unieke heidelandschap was door de mijnbouw en het verdwijnen van de landbouw grotendeels verdwenen. In het militair domein is er nu 5000ha en in Beringen 100ha waardevol heidelandschap hersteld.
"Als we even terug in de tijd gaan, dan had Vlaanderen in de Middeleeuwen 120.000ha heidelandschap en dat was voornamelijk gesitueerd in de Kempen. Heide is vooral te vinden op arme grond. Veel van die heide is verdwenen. Landbouwers hadden vroeger heide nodig. Om zijn akkers te bemesten, werden schapen gezet op de heide om zo mest te hebben. Eeuwenlang is er een natuurlijk evenwicht geweest. Door de intrede van kunstmest, het afslanken van de landbouw en de komst van de mijnen, verdween er heel veel heide", zegt Jan Kenens van Natuurpunt Beringen.
In Limburg werden op die heide veel naaldbossen aangeplant voor de mijnbouw. Dat hout werd immers gebruikt in de ondergrond om de gangen te stutten. 90% van de Antwerpse en Limburgse heide verdween op die manier.
"Vanuit Europa kregen wij de opdracht om die zeldzaam geworden heidelandschappen te herstellen. De planten en dieren op de heide zijn uniek en heel bijzonder. De afgelopen jaren hebben wij de landschappelijk wanorde die hier was ontstaan terug op orde gebracht", zegt Jan Kenens.
Voor het herstel van die heidelandschappen werden een aantal dennenplantages omgekapt. En dat werd niet altijd goed begrepen.
"Voor elk bos dat er gekapt wordt, wordt elders in Vlaaneren een bos aangeplant. Daar streven we als Natuurpunt naar. Ondertussen zitten we in de eindfase en zullen er niet veel dennen meer gekapt worden. Maar dat was nodig om terug die open heidevlaktes te krijgen", legt Jan uit. De nieuwe heidevlaktes vergen wel onderhoud.
"We zorgen voor begrazing met runderen en schapen voor een natuurlijk onderhoud maar er is ook aanvullende beheer nodig waarbij wij als Natuurpunt samenwerken met de boeren. Op het militair domein Kamp van Beverlo is er een samenwerking met de militairen en het Agentschap Natuur en Bos", zegt Jan nog. In de maand augustus bloeit de heide en dus de ideale periode voor een wandeling.