Maandag is het Wereldvoedseldag. Voor het eerst in lange tijd wordt het geen goednieuwsshow. In 2016 is het aantal mensen die honger lijden met 38 miljoen gestegen tot 815 miljoen. En toch werden in datzelfde jaar recordopbrengsten opgetekend voor heel wat graangewassen. Er is iets grondig mis met het mondiale voedselsysteem, zegt Broederlijk Delen.
In hun jaarlijkse rapport The state of food security and nutrition in the world stellen de Verenigde Naties vast dat in 2016, voor het eerst in lange tijd, het aantal mensen die honger lijden met 38 miljoen is gestegen, tot maar liefst 815 miljoen. De meerderheid van de getroffen mensen zijn vrouwen. Deze stijging is gedeeltelijk te verklaren door conflicten, zoals vandaag in Jemen en Zuid-Soedan, en klimaatverandering. Maar ook op vlak van de structurele oorzaken van honger en ondervoeding (armoede en ongelijkheid) werd te weinig vooruitgang geboekt. Tegelijkertijd zagen we in hetzelfde jaar recordopbrengsten voor heel wat graangewassen.
We produceren vandaag wereldwijd meer dan voldoende voedsel om iedereen te voeden. Focussen op productieverhoging alleen is dus niet de oplossing om honger te bestrijden. De hamvragen zijn wie het voedsel produceert, waar en voor wie?” zegt Katelijne Suetens, beleidsmedewerker Recht op Voedsel bij Broederlijk Delen.
80% van het voedsel dat in ontwikkelingslanden wordt geconsumeerd, wordt geproduceerd in de kleinschalige landbouw. En dit zonder noemenswaardige overheidssteun. Maar liefst 50% van zij die honger lijden zijn zelf kleinschalige boeren. Nog een veel hoger aantal lijdt aan “verborgen honger”, een tekort aan belangrijke voedingselementen. Dat is paradoxaal en onrechtvaardig. Internationaal groeit de erkenning voor het potentieel van kleinschalige landbouwers om de wereld ook in de toekomst te blijven voeden. Zeker in landen waar er vandaag honger is.
“Jammer genoeg vertaalt deze internationale erkenning zich niet in politieke keuzes. In plaats van kleinschalige landbouwers te ondersteunen opdat zij hun beperkte productiemiddelen beter kunnen laten renderen, kijkt men naar de privésector voor financiering en oplossingen, ” aldus Katelijne Suetens. “Rechten van kleinschalige landbouwers op grond, op water, op zaaigoed, dreigen geschonden te worden, vooral in landen waar goed bestuur afwezig is.”
Voedselsysteem moet anders
Begin 2017 benadrukte de FAO in een rapport over de toekomst van de landbouw dat de oplossingen uit het verleden, van de zogenaamde Groene Revolutie, niet meer bruikbaar zullen zijn om een wereldbevolking van 9 à 10 miljard mensen te voeden in 2050. De gangbare landbouw pleegt immers massale roofbouw op de niet-onuitputtelijke natuurlijke rijkdommen die net de basis vormen van elk gezond landbouwsysteem: vruchtbare grond, water, biodiversiteit. Het is noodzakelijk om over te gaan op meer holistische systemen, die zowel de opbrengsten verhogen als de natuurlijke productiebasis herstellen en beschermen. Agroecologie is op dat vlak veelbelovend.
“Om de snel groeiende wereldbevolking te blijven voeden en honger efficiënt te bestrijden, binnen de draagkracht van de planeet, moet het gangbare voedselsysteem dringend anders. Belgische en Europese politici moeten het recht op voldoende en gezond voedsel van alle wereldburgers laten primeren op de belangen van enkele monopoliehouders in de agrovoedselindustrie’” zegt Lieve Herijgers, directeur van Broederlijk Delen.