Volgende week zondag, 2 februari om 13u30, krijgen gezinnen (al dan niet met kinderen) de kans om hun handen uit de mouwen te steken en te leren hoe ze langs houtkanten het hout kunnen kappen. Dit gebeurt onder begeleiding van ervaren vrijwilligers van Werkgroep Isis. Na de kap bundelen ze dat hout in 'mutsaards', dat vervolgens gebruikt wordt om de oven te verwarmen. Deze oven zal dienen om heerlijke broodjes te bakken. Voor elke 'mutsaard' krijgen de deelnemers een versgebakken broodje. Kristine en Frieda gaven ons meer uitleg.
Dit evenement vindt plaats in het kader van
natuurbeheer. Door deel te nemen aan Houthakhelden, leren jongeren niet alleen praktische vaardigheden, maar dragen ze ook bij aan het onderhoud van de natuur. Het is een geweldige manier om bewustzijn te creëren over het belang van natuurbeheer en om een band te vormen met de natuurlijke omgeving.
Houtkanten zijn ‘een dichte strook bomen en struiken’, in een ver verleden werden die vaak gebruikt om een perceelsgrens te markeren. Ze zorgden bovendien voor drainage, boden bescherming tegen wind, en hielden het vee (of het wild) uit de akkers. Maar deze houtkanten hadden ook een economische functie, want om de 8 tot 10 jaar werden die houtkanten gekapt en werd het hout gebruikt als brandstof voor de kachel en voor de broodoven. Uit de houtkant haalden de mensen ook geriefhout voor werktuigen, meubels, wielen… Maar na de Tweede Wereldoorlog ging het (economisch) gebruik van houtkanten verloren, de bomen groeiden uit tot stevige knapen, de ondergroei van de struiken werd verwaarloosd of … verdwenen helemaal. Ook omdat de landbouwpercelen groter en groter werden, en die houtkanten lagen dan in de weg van de landbouwvoertuigen.
Met het Vlaamse houtkantenplan wordt er nieuw leven in de houtkanten geblazen. Dit doen ze dan wel met ‘planten van hier’, planten die hier thuishoren en meer kansen bieden aan biodiversiteit. Waar er woekerende exoten staan, zoals de Amerikaanse vogelkers, dienen die verwijderd te worden. Tijdens ons gesprek langs de houtkant komen we inderdaad een struik tegen waarvan Kristine vermoed dat het een Amerikaanse vogelkers is. Daarop breekt ze een tak van zo’n struik middendoor, ruikt er aan, en bevestigt dan dat dit zo’n exoot is. In Amerika worden dat grote rechte bomen, waarvan mooi planken kunnen gemaakt worden, maar in Europa blijft dat een struik die snel de omgeving overwoekert.
Het project om weer houtkanten aan te leggen maakt pas kans op slagen als ook de landbouwers hier aan meewerken. De Vlaamse Overheid wil dat de gemeenten houtkanten herstellen en opnieuw aanleggen als natuurverbindingen.
Zo’n houtkant biedt ook bescherming voor veldmuizen, konijntjes, hazen, eekhoorns, wezels. Want een havik of sperwer op zoek naar eten waagt zich niet tussen dat hout. Een goede houtkant zou zo’n 6 meter breed moeten zijn. Om de zoveel tijd kan dan een deel daarvan gekapt worden.
Zodra een houtkant hersteld en verjongd is, kan die verder beheerd worden. Om de 8 à 10 jaar kan er ‘geoogst’ worden. Dat kadert wel degelijk in een duurzaam beheer, want zo’n houtkant groeit steeds opnieuw terug. Na zo’n twee jaar is het hout weer manshoog, na 10 jaar weer kaprijp.
Dit hout (of de daarvan gemaakte houtsnippers) heeft als biomassa-energie een groot potentieel. Op momenten dat er geen wind of zon is, kan dit worden ingezet. Op voorwaarde dat deze biomassa niet over lange afstanden getransporteerd wordt, vermindert het bovendien de uitstoot van broeikasgassen. En het gaat om een energiebron die jaarlijks terug bijgroeit!
In Bocholt staan momenteel zo’n 100 kilometer houtkanten. Daarmee zou jaarlijks 165.000 liter stookolie kunnen worden uitgespaard. Een ideaal initiatief voor grotere gebouwen als scholen en overheidsgebouwen.
We gaan verder met Kristine en Frieda door het veld, langs de houtkant. Kristine wijst een vogelnest aan. Kinderen vinden het fantastisch om in houtkanten een nest te ontdekken en het holletje van een muis; kinderen willen goed voor dieren zorgen en begrijpen dat dat we goed voor de natuur moeten zorgen zodat dieren er kunnen leven.
Bedoeling is dat de kinderen ook begrijpen dat natuur iets is waar wij afhankelijk van zijn, en dat dit ook echt waarde heeft.
De kandidaat ‘houtkanthelden’ zijn dus op zondag 2 februari welkom, zij dienen zich wel op voorhand in te schrijven via
deze link of www.werkgroepisis.be.
Het evenement vindt plaats in Bocholt (Reppel) op de grens met Grote Brogel (Peer).