Lucien D’Joos geeft na zeven jaar het voorzitterschap van de Kunstacademie Noord-Limburg (KANL) door aan Fryderyk Sevens. Tijdens ons gesprek met hen zaten ook Diederik Celis (directeur Podiumkunsten), Karl Meermans (zakelijk directeur) en schepen van Cultuur Katrien Kenis (Pelt) mee aan tafel. Over continuïteit, vrijwilligersschap met grote verantwoordelijkheid en de toekomst van een Kunstacademie die in zeven gemeenten actief is.
“Sinds vorige week ben ik geen voorzitter meer”
Lucien D’Joos was voorzitter sinds 1 juli 2018. Hoewel hij geen ‘artistieke achtergrond’ heeft, zat hij tevoren al wel in de Raad van Bestuur. Het een en ’t ander kaderde wel in zijn voorzitterschap van de Cultuurraad van de stad Lommel, en Beeldig Lommel beschouwt hij als ‘zijn kindje’. Wat hem altijd boeide, was de logistiek achter zo’n organisatie. Dat dit doorgaans een rol is op de achtergrond, ziet Lucien niet als een nadeel, integendeel. Niettemin is het een rol met een zekere verantwoordelijkheid, en dit volledig vrijwillig en onbezoldigd. “De drie directeuren,” zo vat Lucien het samen, “zorgen voor de praktische organisatie en het artistiek-pedagogische, wij moeten zorgen dat zij de centen hebben.”
“Wat me telkens raakt? Een kind dat op 1 september met knikkende knieën binnenstapt en zes maanden later al muziek maakt. Dat herhaalt zich elk jaar – daar doe je het voor.” Zo herinnert hij zich Floris Willem nog als de dag van gisteren. Die begon aan de academie op gitaar, maar maakte toen – na een half jaar – al indruk op leerkrachten én medeleerlingen.
De grootste uitdaging volgens D’Joos?
“Alle aangesloten gemeenten in dezelfde richting krijgen. Om de zes jaar wisselen schepenen en begin je met een leeg blad. En huisvesting blijft een pijnpunt: we geven les op ruim 45 à 50 locaties – overal en nergens. Dat is tegelijk onze kracht en onze kwetsbaarheid.”
Over NIKO en KANL
De naamswijziging van NIKO naar KANL (Kunstacademie Noord-Limburg) komt ook ter sprake, al stelt Lucien al direct dat ‘we voor de overheid nog altijd NIKO zijn.’ De nieuwe naam dekt beter de lading van onze ‘Kunstacademie’. Het blijft een uitdaging om duidelijk te maken dat het aanbod dat de KANL aanbiedt ook ruimer is dan puur ‘teken- en muziekschool’. Tekenen is niet alleen tekenen, maar ook boetseren, schilderen…
Fryderyk Sevens: “Geen revolutie, wel samen denken en doen”
Sevens groeide op binnen de academie (“ik loop hier al meer dan twintig jaar rond”) en was de voorbije jaren ondervoorzitter. Hij moest na zijn middelbare studies kiezen voor een muzikale of een economische studierichting. Hij koos voor TEW aan de Universiteit Hasselt, maar in zijn nieuwe functie ziet hij een uitgelezen kans om dat zakelijke te combineren met het artistieke. De eerste jaren in de beheerraad heeft hij vooral veel geobserveerd, hij zag veel evolueren en transformeren. Als ondervoorzitter bracht hij meer inspraak, een rol die hij in zijn functie als voorzitter wil voortzetten.
“Ik wil geen radicale breuk. Wel wil ik dat we meer samen brainstormen – bestuur, directie en de nieuwe schepenen/ambtenaren. Die lijn hebben we vorig jaar al ingezet en zetten we de komende maanden door.” “We kijken ook naar duidelijkere naamgeving richting het publiek. ‘Podiumkunsten’ is correct, maar veel mensen herkennen sneller muziek-, woord- en dansacademie.”
Sevens en D’Joos spraken af om de ervaring niet te laten verdwijnen. “We hebben letterlijk van stoel gewisseld. Continuïteit is belangrijk in zo’n brede interlokale structuur.”
Ondanks zijn jonge leeftijd is Fryderyk niet de jongste voorzitter van de Kunstacademie, zo kon Diederik Celis uit de historiek van de academie afleiden: “Het scheelt niet veel, maar Gilbert Seresia was destijds (1953) een paar maanden jonger.”
De directie over groei, spreiding en personeel
Diederik Celis ziet een blijvende stijging in beeldende kunst en opnieuw groei in muziek:
“Beeldende kunst is sinds 2018 met meer dan 500 leerlingen gegroeid. Muziek trekt weer aan; dans kent landelijk een terugval door de opmars van privéscholen. Piano en gitaar blijven koplopers, blaasinstrumenten blijven achter – al doen we het in Noord-Limburg relatief goed.”
Over de schaal: “We tellen om en bij de 2.200 leerlingen podiumkunsten en 1.500 leerlingen beeldende kunsten met een totaal van circa 125 personeelsleden – dikwijls deeltijds en heel gespecialiseerd. Een fagotleraar komt soms voor drie uur per week. Voor instrumenten als orgel, harp of slagwerk moeten leerlingen zich verplaatsen naar goed uitgeruste locaties.”
Karl Meermans wijst op de organisatie: “Het beleid wil ‘open scholen’, maar de praktische puzzel (klasruimtes delen, logistiek, planlast) is elke dag echt. Onze sterkte blijft: onder de kerktoren aanbieden waar het kan, maar sommige richtingen vergen nu eenmaal centrale infrastructuur.” Wie in Oudsbergen woont en harp wil studeren, zal wekelijks naar Neerpelt moeten komen.
Schepen Katrien Kenis: “Cultuur is lokaal, samenwerken loont”
Kenis benadrukt het nut van schaal en samenwerking: “Zeven gemeenten samen betekent een breder aanbod dichter bij kinderen en jongeren. Je voelt ook dat de academie bruggen bouwt: tussen scholen, verenigingen en gemeentelijke diensten.”
Vrijwilligers gezocht – maar niet zomaar
De Raad van Bestuur blijft bewust samengesteld met afvaardigingen uit de verschillende gemeenten. “We zoeken denkers en doeners met een brede culturele interesse. Je moet geen artiest zijn; bruggen bouwen is je talent. Het is geen titel op papier, je maakt hier echt mee het verschil. Dus wie zich geroepen voelt, is van harte welkom,” aldus Fryderyk.
Marc Faes