Het is lang geleden dat we nog een boek hebben gelezen dat zo interessant is als "Geroezemoes in het gras" van de Britse hoogleraar biologie Dave Goulson. Twaalf jaar geleden kocht hij in de Franse Charente een vervallen boerderij met 13 hectare landbouwgrond. Hij wilde er een toevluchtsoord voor de wilde natuur van maken, en dan vooral voor de wilde planten in de natuur en de insecten die er op af komen. Het eerste deel van dit boek is de boeiende en intrigerende neerslag van zijn ervaringen in de wilde natuur die hij in zijn "tuin" zijn gang laat gaan.
In het tweede deel van het boek laat Goulson zien dat de levens van de dieren in het veld verweven zijn met elkaar en met die van de wilde bloemen. Zowel planten als insecten gebruiken verleidings- en andere technieken om hun soort te doen overleven. Elke soort is op de een of andere manier verbonden met honderden andere soorten, via een web van interacties dat ons bevattingsvermogen ver te boven gaat. Maar ook al begrijpen we weinig van die enorme hoeveelheid interacties, we beschikken over de bewijzen dat die van groot belang zijn voor het welzijn van de aarde - en daarmee voor ons eigen welzijn en misschien zelfs voor onze overleving.
Het is een erg interessant boek, alleen al omwille van de inzichten die Goulson ons geeft in de werking van de natuur. Het is ook prettig geschreven en vaak komt die Britse humor om de hoek kijken. In het laatste deel wordt dat euforische gevoel echter getemperd. Daar geeft de schrijver aan dat de industriële landbouw, de milieuvervuiling en de klimaatverandering het leven op aarde naar de knoppen aan het helpen zijn. De natuur op aarde zit zo mooi in elkaar, maar omwille van het streven naar steeds meer winst worden elke dag veel fijnmazige structuren uitgeroeid. Zo verwijst Goulson naar het verdwijnen van steeds meer bijen. Die verdwijnen vooral omdat ze de weg naar huis niet meer vinden, toont hij aan; een bij zonder nest heeft geen doel meer in het leven en sterft. En waarom vinden bijen vaak de weg naar de bijenkast niet meer? Omdat de agrochemische industrie boeren insecticiden bezorgt die de zenuwreceptoren van insecten blokkeren en het zenuwstelsel en de hersenen aantasten.
Dat laatste hoofdstuk laat een verdrietig gevoel achter - hoe dom kan de mens zijn? Ons lot en ons geluk zijn nauw verweven met dat van de biologische werkelijkheid, schrijft Goulson. Een leefmilieu zonder insecten is ten dode opgeschreven. Het wordt tijd dat we zelf nog eens met onze handen door de aarde gaan, in plaats van alles over te laten aan de agrochemische industrie en haar gebruik van pesticiden en insecticiden.
"Geroezemoes in het gras", Dave Goulson, 304 blz., uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 450 2841 5. Prijs 24,99 euro.