Tijdens een gesprek met
Peter Gijsels in mei 2016 in het kader van het Paalonline project “
Paal één dorp, vele gezichten” vermelde Peter dat hij weldra in het bezit zou zijn van een oude Bijbel. Dat is dan zopas gebeurd en niet alleen de betreffende Bijbel is uniek maar ook het verhaal achter dit boek is merkwaardig.
Wijlen
Anna Convents woonde in de Heldenlaan en begin 70-iger jaren woonde er bij haar een priester op rust in
EH Eugene Vandergraesen. Na zijn dood wilden Anna en haar poetsvrouw de kamer van EH Vandergraesen opkuisen en vonden onder een oude kast een bestofte zak met “vanalles ‘ in. Zij durfden de zak niet openen en tijdens een bezoek van kinesist Peter Gijsels vroegen zij hem om deze klus te klaren. Peter heeft dan een inventaris opgemaakt van de inhoud van deze zak en vond zo een oud onderkomen boek dat een Bijbel, gedrukt in 1547, bleek te zijn. Peter vroeg advies aan zijn vader Jan Gijsels, Doctor in de Letteren en Wijsbegeerte, aan de universiteit van Antwerpen. Na een tijdje werd Peter door Anna gevraagd om eens langs te komen en toen overhandigde zij het boek, ingepakt in oude gazetten, aan Peter.
Inmiddels had Jan uitgevonden dat het hier om een zeldzaam exemplaar van een oude Bijbel ging en hij besloot om het te laten restaureren.
Het boek werd gedurende 6 maanden in een inert gas omgeving bewaard om te ontschimmelen. Vervolgens werd er een nieuwe omslag in oud leder gemaakt waarin het boek werd ingebonden. De restauratie gebeurde in 1994 en is mogelijk geweest dank zij de hulp van het
Ruusbroec Genootschap uit Antwerpen en kostte nagenoeg 70 000BF (1750€).
Na het overlijden van zijn vader heeft Peter het boek terug naar Paal gebracht. Het is in relatief goede staat, is in het Oudnederlands geschreven en het heeft een sierlijke Gotische druk opgefrist met vele tekeningen. Peter beraadt zich momenteel betreffende de definitieve bestemming van deze Bijbel en benadrukt de grote emotionele waarde voor hem.
En wat voor een boek is het nu?
Het is een
Nederlandstalige Bijbel geschreven door Nikolaus Blanckaert alias gelatiniseerd naar Alexander Candidus, waarschijnlijk afkomstig uit Gent, en ingetreden bij de Karmelietenorde in Utrecht. Hij was ook actief in de kerk in Keulen . In opdracht van de faculteit van de universiteit van Keulen heef hij, samen met Johannes Spryngell uit Mechelen en meerdere medewerkers een acceptabele revisie gemaakt van de Bijbel die de Antwerpse drukker Wilhelm Vorstermann in 1531 gedrukt werd. Deze Bijbel werd in 1546 verboden door de kerk.Op advies van de universiteit van Leuven werden er 600 aanpassingen volgens de onvervalste Latijnse Bijbel gedaan door Nikolaus Blanckaert. In december 1547 werd de herwerkte versie in Keulen gedrukt door
Casper (Jasper) von Gennep met Keizerlijke Genade en Privilegies. De oplage van deze druk was laag, er wordt beweerd van
slechts 12 stuks. Momenteel zijn er kopieën in de universiteits bibliotheken van Maastricht, Nijmegen, Tilburg, Utrecht, Amsterdam, Leiden, Gent en in de Koninklijke bibliotheek van Den Haag en de Bibliotheek van Rotterdam.
Met dank aan Peter Gijsels en Louis Vanlommel en Paalonline.