Naar aanleiding van de week van de hoogbegaafdheid (van 4 maart tot 11 maart) stelt het
Spectrumcollege haar verrijkingsklas voor. Ze nuanceren de term hoogbegaafdheid en hebben hun beleid niet voor leerlingen maar met leerlingen gemaakt. Leerkrachten, leerlingen en directie delen hun ervaringen van dit eerste jaar verrijkingsklas.
“We willen al erg lang nog meer betekenen voor leerlingen met een hoog ontwikkelingspotentieel. Elke leerling heeft recht op uitdaging op maat. Maar niet elke leerkracht moet die uitdaging onmiddellijk in elke les kunnen bieden. Daarom waren wij ook heel tevreden dat de scholengemeenschap vorig jaar een vacature uit schreef en structureel uren vrijmaakt om een gedragen beleid voor deze leerlingen uit te werken”, zeggen
Hanne Loenders en Valerie Vaes. Zij kregen de job als ‘coach leervoorsprong’ en de scholengemeenschap betaalde voor hen het
postgraduaat hoogbegaafdheid aan PXL om nog meer inspiratie op te doen.
Heel wat kennis en ervaring over werken met leerlingen met voorsprong vertrekt vanuit het basisonderwijs. In het secundair onderwijs zijn er nog niet zoveel good practices, ervaren Loenders en Vaes. Zij kozen resoluut voor de en-en-aanpak: ze zorgen tegelijk voor professionalisering van leerkrachten én richten een verrijkingsklas op waar leerlingen met een hoog ontwikkelingspotentieel terecht kunnen.
Die verrijkingsklas brengt leerlingen van Campus Lummen en Campus Beringen Bovenbouw samen, van het derde tot het zevende jaar en behelst alle finaliteiten. Leerlingen met een hoog ontwikkelingspotentieel uit de finaliteit doorstroom en de finaliteit arbeidsmarkt worden samen ondergedompeld in metacognitie, veerkracht en een inhoudelijk aanbod naar keuze. De eerste maand werd elke woensdag gewerkt rond metacognitieve vaardigheden, skillbuilders en filosofische gesprekken die hun argumentatieleer versterkten. Leerlingen geven in de evaluatie aan dat ze vooral sterker werden in denkvaardigheden en ongemaksdulding.
“Ongemaksdulding betreft het proces waarbij je ervaart dat er nog kreukels zitten in je denken. Je bent een weg aan het bewandelen zonder dat het resultaat of je aankomst al in zicht is. Grondig en fundamenteel denkwerk vraagt ongemaksdulding. Leerlingen met een hoog ontwikkelingspotentieel ervaren vaak dat leren vanzelf gaat. We bereiden hen ook graag voor op de uitdagingen en hindernissen die inherent zijn aan een leerproces”, zegt pedagogisch coördinerend directeur Tine Bos.
Het tweede blok focust op veerkracht en je plek in de groep. Leerlingen benoemen enerzijds dat het onderweg niet altijd even gemakkelijk was om je focus te houden, jezelf tegen te komen en gepast om te gaan met je eigen gevoelens en de gevoelens van de anderen. Anderzijds merkten de leerlingen op dat hun comfortzone opmerkelijk is vergroot, hun zelfvertrouwen is gegroeid en ze hun kracht weten te vinden in zichzelf om met moeilijke situaties om te gaan. Eén van de leerlingen schreef: 'Deze klas heeft me sterker gemaakt in wie ik ben.'
Leerkracht Stefanie Borgers die deze sessie mee begeleidt, glundert als leerlingen over de impact ervan vertellen.
De eerste twee blokken uit de verrijkingsklas zijn met opzet niet gestoeld op leerinhouden. Het derde blok is dat wel. Daar stellen leerlingen zelf een menu samen met inhouden die ze als verrijking van hun huidige ontwikkeling ervaren. Ze doen dat met dezelfde groep omdat ze de diversiteit daarin echt als meerwaarde ervaren.
Gevraagd naar de selectie van leerlingen, draagt Bos volgende criteria aan: eerst en vooral wilden we in dit eerste jaar werken met een gedragen afgestemde keuze van zowel de leerling, de ouders als de voltallige klassenraad. Net omdat ze op woensdag naar de verrijkingsklas gaan, lessen missen en die zelfstandig bijwerken, is dialoog bijzonder belangrijk. We spraken leerlingen aan die een sterk ontwikkelingspotentieel toonden in één of meerdere vakdomeinen (en dat kan maar moet zich niet per se in hoge cijfers vertalen). We spraken ook leerlingen waarvoor we die uitdaging als een noodzakelijke (doch geen voldoende) voorwaarde beschouwden om ten volle te ontwikkelen of hun motivatie te borgen. We zijn met 19 leerlingen gestart en daarmee hebben we zeker niet elke leerling bediend die dat verdient. Hoe we deze verrijkingsklas structureel kunnen verbreden, daar zoeken we samen nog oplossingen voor.
Eén van die oplossingen schuilt ook in het professionaliseringstraject dat de coaches leervoorsprong voor de scholengemeenschap uitwerken. De professionalisering van leerkrachten wordt met behulp van workshops, een schatkist aan materialen, e.d. steeds steviger uitgebouwd. Ook mochten deze coaches van PXL hun eindwerk naar hun hand zetten: zo ontwikkelen ze nu een vervolgtraject voor leerlingen én voor leerkrachten.
Hoewel we zelf de term hoogbegaafdheid niet in de mond nemen, vonden we deze week wel toepasselijk om het sterk werk en de volgehouden dialoog van onze schoolraad, leerkrachten, leerlingen en ouders hierover echt in de verf te zetten, stelt Bos tenslotte.