Onderzoekers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) hebben vrijdag honderden Noord-Aziatische modderkruipers aangetroffen (laatste foto onderaan) in de Veldhouwerbeek vlakbij Bocholt. De aanwezigheid van deze nieuwe invasieve exoot was wel verwacht, omdat er het jaar voordien al aanzienlijke sporen van de soort waren opgepikt, maar de aantallen die nu werden aangetroffen sloegen de onderzoekers met verstomming.
De Noord-Aziatische modderkruiper (foto) vormt een bedreiging voor de inheemse en beschermde grote modderkruiper (foto onder). In 2012 werd hij voor het eerst aangetroffen in de Tungelroyse Beek, net over de grens met Nederland. Vandaar heeft de soort zich stelselmatig verspreid en is ze vermoedelijk via de Raam ook België binnengekomen. In 2019 dook deze exoot voor het eerst bij ons op in enkele plassen van natuurreservaat het Smeetshof in Bocholt. Dat was voor het INBO het sein om na te gaan hoever de soort al Vlaanderen is weten binnen te dringen.
Onderzoeker Rein Brys: "In 2019/2020 zochten we via eDNA-methoden naar sporen van deze vis in een groot aantal waterstalen uit waterlopen, poelen en moerassen in de ruime omgeving van Bocholt. Hieruit kwam het verontrustende beeld naar voor dat de Noord-Aziatische modderkruiper al veel wijder verspreid zou zijn in de beekvalleitjes tussen Lozen en Stamproyerbroek ten noorden van Bocholt." Ook in de Lossing ter hoogte van Molenbeersel vonden we toen al beperkte eDNA-sporen.
INBO-onderzoeker Jeroen Van Wichelen: “Dat is slecht nieuws want die plaats is de kern van één van de weinig overgebleven relictgebieden van onze inheemse grote modderkruiper. De grote modderkruiper is namelijk een bijzondere bewoner van moerassen en overstromingsvlaktes die vroeger over heel Vlaanderen voorkwam, maar tegenwoordig door habitatverlies zo goed als verdwenen is.” Om deze Europees beschermde soort in Vlaanderen er weer bovenop te helpen is sinds dit jaar gestart met een soortbeschermingsprogramma. Hierbij wordt de habitat van grote modderkruiper met behulp van gerichte inrichtings- en beheermaatregelen hersteld. Bijkomend zullen de gekende relictpopulaties ook worden aangesterkt door uitzet van gekweekte grote modderkruipers. Jeroen Van Wichelen: "De Noord-Aziatische modderkruiper zou al deze inspanningen teniet kunnen doen door de inheemse soort weg te concurreren, ermee te hybridiseren, of door eventuele overdracht van nieuwe ziektekiemen waartegen de grote modderkruiper en mogelijk andere vissoorten niet bestand zijn."
De nu aangetroffen hoeveelheden Noord-Aziatische modderkruiper zijn dan ook erg verontrustend, zegt het INBO. "Ze nopen tot snelle actie. Dit jaar zal alvast Europese steun worden aangevraagd om de ongebreidelde verspreiding van deze soort een halt toe te roepen." (Foto's INBO)