We gaan verder met het relaas van Henri Vanbussel tijdens de Tweede Wereldoorlog:
85 jaar geleden, 18 mei 1940. Henri Vanbussel (1JP) bevond zich die dag achter de Schelde in Dendermonde, zo meldt hij in zijn (beperkte) memoires. Hij moest er met andere kompanen van het Eerste Eskadron een brug bewaken. Daar was een massa volk over getrokken.
Een groot deel van die voorbijgangers waren militairen van het actieve veldleger. Die hadden een paar dagen eerder het commando gekregen om zich via (de streek rond) Dendermonde terug te plooien. Ze moesten tot achter het kanaal Gent-Terneuzen en het daarbij aansluitende Scheldetraject tussen Gent en Oudenaarde vorderen. In samenwerking met andere eenheden dekte het Eerste Regiment Jagers te Paard dat terugtrekmaneuver.
Uiteraard lieten de oprukkende Duitsers dat niet in peis en vree gebeuren. De Belgen waren nog maar goed en wel Schelde en Dender over, of daar daagden de eerste Duitse verkenners op met in hun zog de eerste soldateneenheden. Ergens rond 9.30 u op de ochtend van 18 mei probeerden delen daarvan in Baasrode een noodbrug over de Schelde te veroveren. De ‘pontonniers’ - bruggenbouwers van de Genie - hadden die daar ten behoeve van de terugtrekkende troepen een dag eerder ‘gelanceerd’ (gelegd). Maar op 18 mei werd ze bijtijds opgeblazen. Datzelfde gebeurde vanaf 10 uur met de bruggen over de Dender. De ene brug die toen nog gespaard werd, moest er op het middaguur ook aan geloven. Want ook aan de Dender naderde de vijand.
Later op de middag zette die nog een aanval in op het oostelijke deel van Dendermonde ėn nog eentje om dichter bij de Schelde te geraken. Maar die aanvallen werden met steun van de artillerie en de goed gepositioneerde bewapening succesvol afgeslagen. De vijand besloot daarop zich die dag terug te trekken. 1 JP en de andere troepen rond Dendermonde hadden zich goed te weer gesteld.
Nog tijdens de oorlog, in 1940 zelfs al, werd dat stevige Belgische verweer aan Dender en Schelde door Kurt Hesse in zijn boek ‘Über Schlachtfelder vorwärts‘ tussen de lijnen bevestigd. Uit Hesse zijn beschrijving is af te leiden dat de Belgen de hakken flink in het zand zetten, er flink op los schoten met hun artillerie en het Duitse kanongebulder de Belgische weerstand die achttiende mei niet gebroken kreeg.
Toen de Duitsers gewaar werden dat ze ‘Haupthindernis Dendermonde’ niet zo gauw gekraakt zouden krijgen en dat een rechtstreekse aanval richting Schelde wellicht ten koste van vele gesneuvelden zou gaan, legden ze er de riem af. Ze besloten dan maar om ‘bolwerk Dendermonde’ via een zijdeur en een achterpoort te veroveren. Die zijdeur werd Denderbelle. Dat vielen ze op 19 mei met volle kracht aan. Daarna konden ze via een omtrekkende beweging Dendermonde innemen. Maar toen waren alle Jagers al vertrokken. De tocht naar hun nieuwe stellingen achter het kanaal Gent-Terneuzen hadden ze al op 18 mei onder bescherming van de invallende duisternis ingezet.
Blijft na zoveel wapengekletter het antwoord op de vraag “wat die dame daar in hemelsnaam kwam doen.” Adjudant de Moffarts (Eerste Eskadron,1 JP, later burgemeester van Schulen) had haar gezien. Hij berichtte na de oorlog over het voorval. Die dame was een Duitse verpleegster. Plichtsbewust/ moedig/heldhaftig/…..- of hoe kwalificeer je zo een handelen? - stapte ze op het slagveld. Ze moest en zou een gewonde soldaat verplegen. Om bij de ongelukkige te komen moest ze ongedekt voor beschieting een stuk langs de Schelde op. Dat deed ze met kordate tred. Toen ze de gewonde verzorgd had, stapte ze langs dezelfde weg terug de Duitse stellingen in.
Jef Vanbussel
Bronnen:
Henri Vanbussel: ‘Mijn verhaal’; Jean-Luc Baerckmans: ‘1ste Regiment Jagers te Paard, een hulde aan onze Jagers tijdens WO 2’; website ‘ De Achttiendaagse Veldtocht’; Kurt Hesse: ‘ Über Schlachtfelder vorwärts!‘.
Bij foto hierboven: door de Belgische genie op 18 mei vernielde Veerbrug over de Schelde in de ondersector van 1JP ter hoogte van Dendermonde. Bron: ‘De Achttiendaagse Veldtocht, 1ste Regiment Jagers te Paard ’. De drie foto’s beneden geven een goed idee van de manier waarop Duitse troepen met opblaasboten een kanaal of rivier naderden en moesten oversteken. Bron: Kurt Hesse: ‘ Über Schlachtfelder vorwärts! ‘