Het Chinees paviljoen in de gemeente, dat jarenlang dienst heeft gedaan als officierspaviljoen, wordt getransformeerd tot een uniek bevrijdingsmuseum: de Liberation Garden. Het paviljoen wordt uitgebreid met een nieuwbouw, die architecturaal volledig aansluit bij het militair erfgoed en de omgeving. In dit museum zal de bezoeker in de nabije toekomst dankzij hedendaagse en gedurfde beeldtaal en getuigenissen, aangevuld met een selectie van bijzondere collectiestukken, de impact van de Wereldoorlog II en de bevrijding kunnen beleven. Ook de jarenlange impact van het militaire kamp op het Limburgs socio-economisch leven in Leopoldsburg komt aan bod.
Burgemeester wd. Marleen Kauffmann: “Dit project heeft een belangrijke maatschappelijke en economisch functie. Het zorgt vooreerst voor een blijvende maatschappelijke verankering van één van de gruwelijkste periodes uit de West-Europese geschiedenis en van de rol die onze gemeente in de bevrijding via de operatie Market Garden heeft gespeeld. Met het beoogde bezoekersaantal (50.000) wordt ook een grote economische return verwacht. Deze bezoekersstroom zorgt voor nieuwe kansen voor de toeristische sector en voor de handel en horeca in Leopoldsburg. Op een innovatieve en strategische wijze zal de gemeente dit toeristisch erfgoedproject verbinden met het bestaande ondernemerschap zodat dit project een echte economische hefboom voor Leopoldsburg wordt.”
Gedeputeerde van toerisme en erfgoed Igor Philtjens: “Op kruissnelheid zal dit project niet alleen een hefboom voor Leopoldsburg maar voor de ruimere regio en voor heel Limburg zijn. Liberation Garden wordt hét verbindend element met het andere bijzondere oorlogserfgoed in onze provincie. Door die verbinding wordt een totaalervaring en –beleving gecreëerd. Een beleving die niet alleen informerend is, maar die ook zorgt voor beklijvende herinneringen en die de bezoeker aanzet tot reflectie. Het bevrijdingsmuseum zet Limburg ook op de Europese kaart. Het museum wordt de allereerste Limburgse en Vlaamse hotspot op de Europese Liberation Route, een toeristische erfgoedroute die de bevrijding van Europa, van Londen tot Berlijn, volgt. Omwille van die Limburgse hefboom hebben wij meer dan 1,1 miljoen euro provinciale investeringssubsidies vrijgemaakt voor de realisatie van dit project.”
Naar analogie van de Westhoek voor WO I kan Liberation Garden uitgroeien tot een Limburgse, Vlaamse en Europese hub voor WO II (de ‘Oosthoek van de Tweede Wereldoorlog’) en zo een belangrijke rol vervullen in herinnerings- en vredeseducatie. Het nieuwe museum ‘Liberation Garden’, dat geopend wordt in 2021, neemt je mee in het unieke verhaal van de historische garnizoensstad Leopoldsburg, waarbij de focus gelegd wordt op de bevrijding tijdens WO II en de start van de wereldberoemde operatie Market Garden. Het is een verhaal dat enkel verteld kan worden in Leopoldsburg, waar sinds 1835 het grootste legerkamp van het land ligt en waar tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze politieke gevangenen én Duitse troepen verbleven. Het is belangrijk verhaal, over de prijs van vrijheid en vrede. En het is een verhaal dat vandaag actueler is dan ooit, Om dit te realiseren wordt het voormalige militaire domein, ‘het Paviljoen van de Commandant van de Genie’ (het ‘Chinees Paviljoen’), ontwikkeld tot een toeristische museumsite. Op het gelijkvloers van het paviljoen wordt het verhaal verteld van het militaire Kamp van Beverlo en de historische garnizoensstad Leopoldsburg, van de jaren 1830 tot nu. Gezien de beperkte oppervlakte van het paviljoen wordt hier een nieuwbouw aan gekoppeld, waar ingezoomd wordt op het grootste hoofdstuk uit de geschiedenis van Leopoldsburg: de Tweede Wereldoorlog.
En met name op de periode van de bevrijding, waarin het tussen de strategische Kempische kanalen gelegen Leopoldsburg met zijn reusachtige Kamp van Beverlo een scharnierrol speelde. Het museumbezoek wordt vervolgens uitgediept en afgesloten op de eerste verdieping van het paviljoen, met een expo over de socio-culturele impact die de jaarlijkse instroom van tienduizenden soldaten op de gemeente had. Hier ligt de nadruk vooral op het dagelijks leven van tweehonderd jaar garnizoensstad Leopoldsburg. Een hedendaags militair museum kan alleen een brug slaan naar het hier en nu door nuance aan te brengen, het heden bij het verhaal te betrekken en hedendaagse middelen en technieken te gebruiken om beleving te creëren. In zijn uitwerking onderscheidt Liberation Garden zich van de meeste andere militaire musea door te breken met een eerder traditionele aanpak (met diorama’s, een grote collectie wapens en uniformen, veel tekst, nagebouwde decors, enz.) en te kiezen voor een hedendaagse, gedurfde beeldtaal, aangevuld met een selectie van bijzondere collectiestukken die volledig in functie van het verhaal staan. Centraal staan de verhalen van zij die het meegemaakt hebben. Door hun getuigenissen door te geven aan de volgende generaties moet Liberation Garden er mee voor zorgen dat de herinnering aan WO II een blijvende maatschappelijke verankering krijgt, zodat de lessen uit het verleden nooit vergeten worden. In de scenografie brengen we deze getuigen tot leven in de vorm van op de wanden geanimeerde personages, die hun verhaal vertellen als je hun hand aanraakt (‘in touch with history’).
Dit idee wordt in heel het museum doorgetrokken en spreekt bezoekers van alle leeftijden aan. Naast een museum is Liberation Garden ook een toeristische toegangspoort, waar bezoekers geïnspireerd worden om het lokaal militair erfgoed en het ruimere WO II-erfgoed in de Limburgse ‘Oosthoek van de Tweede Wereldoorlog’ te ontdekken. Internationaal gezien is Liberation Garden het eerste Limburgse (en Vlaamse) ankerpunt op de succesvolle Liberation Route Europe, de toeristische route die de bevrijding van Europa volgt. De ontwikkeling van Liberation Garden kadert binnen de bredere ambitie van de gemeente Leopoldsburg om het militaire DNA van de gemeente en het waardevolle militaire erfgoed op haar grondgebied optimaal en toekomstgericht te ontsluiten en te valoriseren, aansluitend op het toeristisch- en erfgoedbeleid van de Provincie Limburg en de Vlaamse overheid. De site van het Chinees Paviljoen Het te ontwikkelen domein bestaat uit een voormalige officiersvilla (het Chinees Paviljoen), een klein koetsgebouw aan de inkomzijde en een omheinde landschapstuin. De site maakt deel uit van het 19de-eeuwse Koninklijk Park en kijkt uit op een Belgische en Britse WO II-begraafplaats. De site is goed bereikbaar, ligt op wandelafstand van het station en heeft voldoende parkeercapaciteit. Het Chinees Paviljoen is o.a. door zijn bijzondere architectuur een gebouw dat tot de verbeelding spreekt, en onlosmakelijk verbonden is met de geschiedenis en de militaire uitstraling van Leopoldsburg.