1.200 leerlingen en leerkrachten vanuit heel Vlaanderen streden begin mei voor de overwinning op het slotevent van de tweede Vlaamse Geschiedenis Olympiade in Antwerpen, de enige olympiade die openstaat voor iedereen. Het thema was ‘Op zoek naar wereldgeschiedenis in je buurt’. Drie leerlingen van de Lommelse school Provil ION, Quinten Proost, Josephine Medaer en Brent Smeekens (foto boven), namen samen met hun leerkracht Helena Burdzy deel aan deze olympiade met een bijzonder portret dat ze maakten van de Duitse Militaire Begraafplaats, specifiek over de rellen eind jaren '80 toen extreemrechts er herdenkingsplechtigheden hield. Ze behaalden daarmee de tweede plaats! Vandaag werden ze voor die knappe prestatie gehuldigd in een volle raadzaal in het Huis van de Stad, in aanwezigheid van burgemeester en schepenen, bedenker, initiatiefnemer en coördinator Naïma Lafrarchi (foto 3 onder), jurylid professor Bruno De Wever, familie, veel vrienden en sympathisanten en de pers.
Onder leiding van hun leerkracht Helena Burdzy, die hen ontzettend heeft ondersteund en maar wat trots is op haar drie kleppers, vonden de drie leerlingen al snel een onderwerp voor hun documentaire: de Duitse militaire begraafplaats en de harde confrontaties tussen extreem rechts en extreem links eind jaren '80. De begraafplaats, die de laatste rustplaats is van bijna 40.000 hoofdzakelijk jonge mensen, ligt vrij dicht bij hun school, en hun leerkracht heeft er nog gewerkt. Bovendien is er over die rellen eigenlijk maar erg weinig bekend.
De leerlingen deden de nodige research bij Erfgoed Lommel en het stadsarchief, en zijn erin geslaagd alle betrokkenen aan het woord te laten en in beeld te brengen. Alle stakeholders komen aan bod, zowel linkse als rechtse activisten, buren die er vlakbij woonden en ex-burgemeesters Staf Matthijs (CVP) en Louis Vanvelthoven (SP). Hierdoor schetsen ze in hun documentaire ‘Van laatste rustplaats tot strijdtoneel: politiek geweld op de Duitse begraafplaats’ een onafhankelijk en objectief beeld van de gebeurtenissen op een onwezenlijke, droevige plek die ons zou moeten bezinnen, maar die toen werd bezoedeld door polarisatie en een ideologische strijd. Een strijd die tot nu toe nergens werd gedocumenteerd. En hiermee leggen ze onlosmakelijk een link met vandaag, met een wereld waarin polarisatie nog altijd bijzonder aanwezig is. Burgemeester Bob Nijs feliciteerde hen dan ook voor dit bijzonder knappe werk, dat ze op een haast professionele manier hebben uitgevoerd en tot een mooi einde gebracht.
De leerlingen leerden enorm veel uit dit project. Ze leerden volwassen zijn en heel wat competenties zoals discipline, doorzettingsvermogen, samenwerken, nieuwsgierig zijn en grenzen verleggen. En ze leerden vooral dat de geschiedenis is wat ze is. Wat gebeurd is is gebeurd en kan je niet meer veranderen, maar wat je ermee doet kan je wel veranderen.
Met hun documentaire mikten de leerlingen op de sterren. Geheel terecht, want ze kregen al enorm veel persbelangstelling en de documentaire zal na de verbouwingen getoond worden in het nieuwe bezoekerscentrum van de begraafplaats.
Na de presentatie gaf professor Bruno De Wever (foto 4 onder) nog een lezing: 'Graven van Vlaamse collaborateurs: de strijd om de herinnering'.
Een boeiende avond vol geschiedenis, met drie knappe en enthousiaste laureaten!
(Foto's Robert Boons)