Peter Vanderkrieken, schepen van Toerisme, vertelt: “Dankzij de inspanningen van zowel Luyksgestel als Lommel hebben we een fietsbeleving gecreëerd die niet alleen toeristen aantrekt, maar ook onze eigen inwoners de kans geeft om Lommel op een andere manier te ontdekken. Het is fascinerend hoe vindingrijk mensen vroeger waren, wat natuurlijk prachtige anekdotes oplevert.”

Vanaf 1830 werd tussen Nederland en België volop gesmokkeld, ook in de grensstreek tussen Lommel en Luyksgestel, waar smokkelaars en douaniers tot zo’n 60 jaar geleden een kat-en-muisspel speelden waar heel wat Lommelaars en inwoners van Luyksgestel hun verhalen over hebben doorverteld. Wat ooit begon met zout en boter, als een manier om wat extra geld bij te verdienen in tijden van armoede, groeide uit tot een handel in onder andere sigaretten, parfum en jenever. Slimme trucjes, zoals pek-ingesmeerde jutezakken om kalveren drijvend het kanaal over te krijgen, tonen de vindingrijkheid van de mensen hier. Ook Nellie en Toon, de twee hoofdpersonen binnen het routeverhaal van deze smokkelroute, zijn creatief in het smokkelen, dat ze met de paplepel ingegoten hadden gekregen. En dankzij deze nieuwe fietsroute kan je in de fietssporen treden van broer en zus, en van de smokkelaars met hun spannende verhalen.

Lommelaar en ex-smokkelaar Lucien D’Joos vertelt: “Smokkelen zat vroeger in ons DNA. Ik speelde als klein jongetje buiten terwijl de kippen rondscharrelden, toen plots een fietser uit het bospaadje kwam gevlamd. Een kip vloog in zijn wiel, waardoor hij hard tegen de grond sloeg. Instinctief verstopte ik zijn jute zak, die van zijn fiets was gevallen, achter een braamstruik en rende daarna pas naar hem toe. Even later beschuldigden de commiezen hem van smokkel, maar ja… er viel niets te vinden.”
Smokkelen werd vroeger onder de bewoners niet als fout gezien. Hele dorpen deden mee en in cafés werd er openlijk over gesproken. Het is dankzij verhalen zoals die van de smokkelroute dat het smokkelverleden levendig blijft voortbestaan.

De fietsers vertrokken vandaag aan Café De Kroon, het oudste café van Lommel. Na een korte toespraak door schepen van toerisme Peter Vanderkrieken en de onthulling van het bord fietsten ze samen via het Belgische én Brabantse fietsroutenetwerk naar Café De Drie Linden in Luyksgestel, waar ze een hapje en een drankje kregen en waar ook een bord onthuld werd. Zo ging het verder naar de Hunnebergen, een heel bijzondere plek in de streek, waar vroeger herberg De Hel stond. Smokkelaars verzamelden daar na afloop van hun nachtelijke avonturen en wisselden de meest wonderlijke en mooie verhalen uit. Wanneer ze vertrokken voor hun smokkeltocht namen ze daar afscheid en zegden tegen elkaar: “Tot in de hel!”
Op die bijzondere plek werd opnieuw halt gehouden voor de onthulling van een groot paneel, met het verhaal van Nellie en Toon. Wethouder van Bergeijk, de heer Marko van Dalen (foto 8 onder), en Lommels burgemeester Bob Nijs spraken de aanwezigen toe. Bob Nijs, die Café De Drie Linden en Café De Kroon “de twee mooiste cafés van het westelijk halfrond” noemde, stelde dat Lommel en Luyksgestel veel gemeen hebben, en dat smokkelen iets is dat ons verbindt. En dat zijn zaken die we moeten onthouden en versterken. “Wie weet komen er nog wel eens verdere samenwerkingen uit voort. Met Bosland heeft Lommel al wel eens aangeklopt bij Bergeijk, maar het water was toen nog te diep. Wie weet kan er met de juiste smokkelwaar wel eens wat rechtgetrokken worden!”
Daarna vertelde Wim Dirx (foto 7 onder), oud-voorzitter van de Dorpsraad Luyksgestel en voorzitter van de werkgroep van de Smokkeltocht, over de totstandkoming van de fietsroute, gedurende een traject van vijf jaar. Een tocht via knooppunten maken is niet zo moeilijk, maar er een betekenis aan geven is wat lastiger. Daarvoor is een aansprekend verhaal nodig, en zichtbare kenmerken van het smokkelen, monumenten en plekken die in Luyksgestel en Lommel te vinden zijn en herinneren aan het smokkelverleden. De samenwerking met Lommel, die zeer intensief was, is zeer geslaagd en heeft geleid tot een mooi resultaat.
Na opnieuw een hapje en een drankje keerden de fietsers weer terug naar Lommel.

Smokkelroute Luyksgestel is uitgezet via het fietsknooppuntensysteem. Volg eenvoudig de bordjes van het ene naar het andere genummerde knooppunt. Pijlen wijzen je de weg tussen de knooppunten. Laat je onderweg verrassen door de prachtige Belgische en Brabantse natuur.
Bij het toeristisch infokantoor Visit Lommel kan je gratis de flyer met bijhorende route verkrijgen. Meer informatie op www.visitlommel.be/smokkelroute. Het hele routeverhaal kan je ook (gratis) lezen, en je kan de route bekijken en downloaden via visitbrabant.com/smokkelrouteluyksgestel.
(Foto's Visit Lommel en Lieve De Bleser)