Neos Lommel had donderdagnamiddag Marcel Dumon uit Herk-de-Stad uitgenodigd voor een REUZE-fijne lezing over... reuzen. Marcel heeft een indrukwekkend palmares in de wereld van de reuzen, en is voorzitter en mede-oprichter van de VZW Reuzen in Vlaanderen. De geknipte persoon dus om alles te weten te komen over de reuzen.
Iedereen kent wel de reuzen die in optochten en folkloristische stoeten worden meegedragen. Marcel Dumon weet er alles van: de geschiedenis van hun ontstaan, de zin/onzin ervan, het aantal reuzen, de geografische spreiding van de reuzen, ja… zelfs hun namen kent hij. De reus 'Kluizenaar' van Bolderberg is van zijn hand. En het is misschien wel zijn levenswerk om ons, leken en dwergen, het belang van dit Vlaamse erfgoed te leren kennen. Want veel van dit erfgoed is uitgezaaid over de hele wereld, dankzij Vlaamse emigratie en invloeden.
De bron borrelde op in 1160 in Hechtel Eksel met reus Rudolf Hectela. Wellicht dat vandaar de naam 'Hechtel' afkomstig is. In onze contreien zijn nog veel reuzen te vinden: 79 in Limburg, 7 in Nederlands Limburg, 680 in Wallonië - met Ath als de stad van de reuzen -, en 500 in Frans Vlaanderen dat ooit Vlaanderen was. Maar ook buiten onze streken zijn heel wat reuzen te vinden. De terugtrekkende troepen van onder andere hertog Alva, na de Spaanse overheersing van de Nederlanden, smokkelden ruim 7000 reuzen mee naar Catalonië (Spanje). Ook in Canada zijn 25 reuzen, als traditie door Vlaamse emigranten uit Duinkerken meegenomen. En elders in de wereld wordt hun aantal nog op 1000 geschat.
En Lommel? Daar kenden ze ook een reus: Moezel Sus. Maar die is van de radar verdwenen. Voer voor de heemkundige kring? Anders moet Lommel maar een nieuwe reus verzinnen, in samenspraak met Reuzen-grootmeester Marcel Dumon. Maar verzinnen is niet het juiste woord, want er zijn regels om na te leven. Reuzen worden geboren, niet gemaakt. Ze krijgen ook een echte geboorteakte, ondertekend door de burgemeester. Bij hun 'doop' krijgen ze zelfs twee peters en meters: een van ieder uit de gewone burgerij en een van ieder uit de wereld van de reuzen. Ze kunnen trouwen en kindjes krijgen. Hoewel… kindJES? Kinderen, zeg maar. En ook dieren kunnen reuzen zijn, denk maar aan het Ros Beiaard waarvan er in Vlaanderen alleen al tien stuks rondlopen.
En nog een laatste weetje. De dragers van die reuze-gevaarten zijn 'Pijnders' omdat ze van dat dragen wel erg pijnlijke schouders krijgen. Lopen de reuzen op wieltjes, dan zijn de mensen die ze doen rijden 'Onderkruypers', ja, met 'u-y'.
Het was een 'reuzen'-fijne namiddag bij Neos Lommel met lekkere koffie en een 'reuzen'-groot gebakje.
(Zjiet Hanegreefs)