‘Drie Griekse verhalen door drie vrouwen in min of meer drie kwartier’. Dat beloven Lola Bogaert, Yinka Kuitenbrouwer en Sara Haeck, drie jonge actrices en theatermaaksters, op woensdag 21 oktober in De Adelberg op scène te brengen. De dames gaan de Tantalus, de Odyssee en de Oresteia te lijf met als belangrijkste wapen: een nieuw perspectief. De Adelberg en C-Takt+ gingen er met hen over in gesprek.
Is het belangrijk om voorkennis te hebben in de Griekse mythologie voor deze voorstelling?
Dat is zeker en vast niet de bedoeling. Het is onze insteek om een toegankelijke voorstelling te maken. Het is perfect mogelijk om de voorstelling te volgen zonder de Griekse mythes te kennen. Wel is het natuurlijk zo dat je met enige voorkennis andere dingen uit de voorstelling haalt, en dat het je opvalt dat het vanuit een heel ander perspectief is verteld. We hopen alleszins dat er voor ieder wat wils in zit.
De belangrijkste vragen die wij ons hebben gesteld bij de Tantalus is: de vrouw lijdt alleen maar, de man handelt alleen maar. Hoezo? Bij de Odyssee: Odyseus mag vreemdgaan en Penelope niet. Hoezo?
En bij het laatste deel: Orestes mag wraak nemen en Klytaimnestra niet. Hoezo?
We geven niet per se een helder antwoord op die vragen, maar het is wel interessant en leuk om daar met ons mee over na te denken of er later nog over te filosoferen. Want misschien had je nog nooit eerder stilgestaan bij die kant van het verhaal.
Wat herkennen jullie van jezelf in de voorstelling?
We hebben al het materiaal zelf gemaakt en geselecteerd, dus ons perspectief zit heel erg in de voorstelling. Wij hebben bij de Odyssee lang nagedacht over de vrouwen die we centraal stellen. Helena, Klytaimnestra en Penelope zijn de drie belangrijkste vrouwen in de Griekse mythologie. Wij hebben nagedacht over hoe deze vrouwen nu zouden leven en hoe zij zouden praten. Hier komt natuurlijk onze eigen gedachtegang in terug. We hebben van deze vrouwen niet per se 'vrouwen anno 2020’ willen maken, maar ons eerder afgevraagd: moest ik nu de Penelope uit het boek tegenkomen, wat zou ze dan over haar ervaring zeggen?
Zou de voorstelling dan ook als feministisch ervaren kunnen worden, denken jullie?
Dat klopt. We zijn ook erg geïnspireerd door Mary Beard, een historica. Zij onderzoekt op welke manier denkbeelden uit de oudheid nog steeds aanwezig zijn in onze huidige samenleving. Dat is een perspectief dat wij van haar hebben overgenomen. Toch is die feministische blik eigenlijk per ongeluk ontstaan.
Hoe bedoelen jullie?
We hadden in eerste instantie afgesproken om dat vuistdikke boek te lezen en passages aan te duiden die ons raakten, ontroerden of die wij grappig vonden. Vervolgens kwamen we los van elkaar alle drie met passages aandraven die gingen over verkrachting en baby’s die doodgingen. Op die manier ontstond er een feministische inhoud zonder dat we elkaar hadden gezegd ‘nu zullen we eens even een feministische voorstelling maken.’
Wat misschien leuk is om te vertellen is dat wij met twee mannelijke eindregisseurs hebben samengewerkt. We hebben even getwijfeld of we zo’n feministische inhoud door twee mannen moeten laten regisseren, maar we zijn er toch voor gegaan.
Wie waren de eindregisseurs?
De Odyssee hebben we laten regisseren door Paul Koek, een muziektheaterregisseur. Alle muzikale aspecten komen van hem. En Bart Hollanders, bekend van F.C. Bergman en van Callboys, heeft de Tantalus en de Oresteia geregisseerd. We hebben heel veel gehad aan de input van deze mannen.
Voelden die zich soms beschaamd om man te zijn?
Nee, want dat is ook wel belangrijk om te zeggen. Het is niet zo dat Griekse tragedies lief zijn voor mannen. De man wordt gezien als een machtsgeile, complete slaaf van zijn verlangen, die alleen maar zin heeft in seks. Hij moet bruin gebronsd en super strak met een sixpack zijn. In dat opzicht gaan de stereotypen wel langs twee kanten op. Wij hopen dat het publiek, ook al komt dat minder naar voor in de voorstelling, tussen de regels door leest dat we ook kritiek hebben op dat manbeeld. Want er komt geen enkele man in het verhaal voor die het even moeilijk heeft of ontroerd is.
Kunnen jullie al een tipje van het toneelgordijn oplichten over het decor?
We laten letterlijk het doek vallen voor het repertoire. Het podium is in drie delen opgedeeld.
Bij het eerste deel hangt letterlijk het boek van de Tantalus als decor. Voor het tweede deel heeft Yinka zelf een landkaart van de Middellandse Zee geborduurd. Op een gegeven moment wel met een stikmachine en een lintje, want het was wel een hels karwei – je zou het een Tantaluskwelling kunnen noemen (lachen). Daarnaast is het ook een knipoog naar het kleed dat Penelope weeft in de Odyssee.
Wat waren de leukste reacties op de voorstelling?
We hebben al veel positieve reacties gekregen op de voorstelling. Voor mij is de leukste reactie als ik iemand hoor zeggen: ‘Ah, en dat is dan de bakermat van onze beschaving, grappig!’ En dan denk ik, ah dat is de punchline, leuk! We horen ook regelmatig dat mensen de voorstelling tippen aan bevriende leerkrachten om met hun leerlingen te bekijken. Het is fijn om te voelen dat de voorstelling gaat leven onder de mensen.
‘Drie Griekse verhalen door drie vrouwen in min of meer drie kwartier’ door Lola Bogaert, Sara Haeck en Yinka Kuitenbrouwer. Woensdag 21 oktober om 20.15 uur in CC De Adelberg. Info & tickets via de website.