De terreinen van huidig industriegebied Kristalpark, de vroegere
Balimgronden, konden dankzij de zeer schrale zandbodem en de langdurige braakligging ontwikkelen als één van de beste heidegebieden van Vlaanderen, in de eerste plaats voor allerlei soorten ongewervelden.
Natuurpunt startte in 2016 gesprekken met de grondeigenaars Stad Lommel en LRM om de aanwezige natuur gedeeltelijk te vrijwaren. Dit resulteerde in een aankoop van 49ha in 2018. Daarnaast werd afgesproken om de natuurlijke waarden zoveel mogelijk te vrijwaren op gronden die door de industrie worden ingenomen.
De ligging en ontstaansgeschiedenis van het natuurgebied Balimheide zorgt voor een
niet-alledaagse situatie: nooit eerder werden er in ons land voor de natuur waardevolle gronden vrijgesteld van industriële ontwikkeling. Het bereikte compromis bewijst ondertussen een meerwaarde te zijn, niet alleen voor de aanwezige natuur, maar ook voor het Kristalpark zelf, dat aantoonbaar een duurzaam verschil wil maken in het vormgeven van bedrijvigheid.
Binnen de afgebakende natuurzone komen de ‘
Bijzondere Zes van Balimheide’ in hoge aantallen voor. Deze zes bijzondere soorten van dit typische biotoop zijn de heivlinder, kommavlinder, veldparelmoervlinder, grote oorworm, lentevuurspin en vele soorten zeldzame bijen. De natuurzone is niet alleen belangrijk voor het behoud van een hele resem aan mythische soorten van schrale biotopen maar moet eveneens gezien worden als een belangrijke natuurverbinding tussen heide en bossen ten zuiden en meerdere belangrijke heideterreinen ten noorden, tot in Nederland toe.
Om de natuurwaarden v
ersneld te verbeteren en het leefgebied van zeldzame doelsoorten op korte termijn (opnieuw) uit te breiden, vroeg Natuurpunt in 2018 een Project Subsidie Natuur aan bij het Agentschap voor Natuur en Bos (PSN-201811).
Verdeeld over 7 zones werden
verschillende werken uitgevoerd.
• Zones (met pijpenstro) werden kleinschalig gechopperd waarbij korstmosvegetaties gevrijwaard werden, alsook bepaalde zones met pijpenstro-bulten, om zeer snel een goede mozaïek van lage en hoge vegetaties te bekomen.
• Om bepaalde zones te vernatten, werden rabatten verlaagd tot het historisch maaiveld om de zaadbank te activeren en werden tussenliggende greppels gedempt.
• Ongeveer 80% van de opslag van ruwe berk en grove den werd verwijderd en over heel het gebied werd de uitheemse Italiaanse populier uitgetrokken.
• De stammen en stronken van populier werden verwerkt in rillen en afgewerkt met plagsel om zo extra, structuurrijk habitat te creëren voor gladde slang.
Begrazing met schapen zal helpen om de kwetsbare biodiversiteit te behouden. Hiervoor werd er een omheining geplaatst, inclusief een wolfveilig nachtraster. In de nabije toekomst zal er ook werk gemaakt worden van de verdere openstelling van het gebied via bewegwijzerde paden, zodat bezoekers ten volle van Balimheide kunnen blijven genieten.
(Foto's Jacky Geboers en Pieter Cox)