Een van de getroffen boeren ziet het – aldus het Eindhovens Dagblad – nog altijd voor zich: hoe water uit een grote rioolpijp de sloot in gutst. Die sloot kan het water niet kwijt en stroomt over. Al snel staat het weiland onder water. Grijs water. Wat er ronddrijft: wc-papier, maandverband, tampons. Omdat de geur prikt in zijn neus en op zijn tong laat hij door een gespecialiseerd bedrijf bodemmonsters onderzoeken. Daaruit zou blijken dat de bodem vol zware metalen zit: koper, lood, cadmium, zink, kwik – stoffen die schadelijk zijn voor mens, plant en dier. Eén van zijn collega-boeren verloor zelfs 25 van zijn 125 koeien – een verlies dat hij linkt aan het vervuild water afkomstig van die nabijgelegen overstort in de Vrijheidsstraat, net over de Belgische grens in het gehucht Kolonie.
Waterschap De Dommel, verantwoordelijk voor de waterkwaliteit, noemt het ‘hoogst onwaarschijnlijk’ dat de combinatie van overstromingen en overstorten, zoals die in de Vrijheidsstraat, heeft geleid tot gezondheidsproblemen.

De stad Lommel bevestigt dat er in de Vrijheidsstraat een pompstation van Aquafin staat (foto), gebouwd in de jaren ’90 om het gehucht Kolonie te voorzien van riolering richting het waterzuiveringsstation (RWZI) van Lommel-Barrier. Bij extreme regenval, zoals die van het voorjaar 2016, kan dit station via een overstort verdund afvalwater lozen in de baangracht langs de Vrijheidsstraat. Volgens de stad gaat het hierbij om een standaardmechanisme binnen rioleringssystemen, bedoeld om overbelasting te voorkomen.

Schepen van Milieu Joris Mertens vraagt echter om de nodige nuance. “Zware metalen zoals cadmium en lood zijn geen bestanddelen van huishoudelijk afvalwater, zelfs niet van industrieel afvalwater, en komen dus ook niet via een rioolwaterzuiveringsinstallatie of een overstort in de natuur terecht,” aldus Mertens. “Deze vervuiling is een historische erfenis van de zware industriële activiteiten in de regio die nog altijd haar sporen nalaat in de bodem en waterlopen.– een vervuiling die trouwens niet aan de grens gestopt is -, en heeft niets te maken met het overstortmechanisme aan de Vrijheidsstraat.”
Volgens Mertens is het dan ook niet correct om rechtstreeks een verband te leggen tussen de overloop in het voorjaar van 2016 — na uitzonderlijke regenval — en de verontreiniging met zware metalen. “De stad Lommel heeft geen objectieve data ontvangen die zo'n verband zouden aantonen,” zegt hij.

De stad erkent dat elke overstort er in theorie één te veel is en onderkent ook het belang van zorgvuldige monitoring van overstorten en waterkwaliteit. Lommel werkt al sinds het midden van de jaren ’90 actief aan een regenwaterneutraal beleid, waarbij regenwater op eigen terrein wordt gebufferd en geïnfiltreerd. In nieuwe woonwijken en bij wegeniswerken worden systemen voorzien om afstromend regenwater lokaal op te vangen. Dit om overstorten op termijn overbodig te maken.
In het kader van het 'Hemelwater & droogteplan' kreeg ook het overstort aan de Vrijheidsstraat recent opnieuw aandacht. Tegelijk wordt binnen de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) gewerkt aan een impactstudie en een remediëringsplan voor prioritaire gebieden met overstortwerking, hoewel voorlopig enkel het noordwestelijke deel van Lommel binnen dit plan valt.

Tot slot benadrukt de stad dat er geen rechtstreeks contact is geweest met het Nederlandse Waterschap De Dommel in verband met deze kwestie. Er is ook geen officiële melding van verontreiniging geweest vanuit Nederland. Mocht het nodig blijken staat de stad Lommel open voor overleg en gegevensdeling.