Vrijwilligers van Natuurpunt en Levend Zand zijn van start gegaan met het verhuizen van de
lentevuurspin van Kristalpark III naar Balimheide. Vandaag werden
in totaal 495 webjes uitgegraven en verplaatst. In de korte tijd die hen rest trachten de vrijwilligers zoveel mogelijk spinnen in veiligheid te brengen. Vele ogen zijn gericht op onze stad, want een reddingsactie van deze omvang en de daarbij gebruikte methodes zijn
wereldwijd ongezien in de spinnenwereld. Of de verhuis zal slagen is niet zeker, maar het is de énige kans die deze vrijwilligers nog kunnen bieden aan de mooiste spin van Europa.
Momenteel herbergt Balimgronden te Lommel één van de grootste populaties ter wereld van de lentevuurspin
(Eresus sandaliatus). Deze soort is even prachtig als zeldzaam en nergens ter wereld wordt op warme lentedagen zo’n concentratie van felgekleurde mannetjes waargenomen als in Lommel. Deze uitzonderlijke natuurpracht behoort binnenkort echter tot het verleden. “Begin oktober vermalen bosfrezen en bulldozers niet alleen duizenden verblijven van de lentevuurspin,” vertelt Davy Paulus van Natuurpunt. “Ook meer dan 100 hectare eeuwenoud heidelandschap wordt hier weggevaagd om plaats te maken voor zonnepanelen. Het blijft een spijtig gebeuren. Maar we moeten ook realistisch zijn, Balimgronden werd destijds ingekleurd als industrie en wordt nu ontwikkeld als Kristalpark III. In de kern van het gebied hebben we met Natuurpunt een groenbuffer van 50 hectare kunnen aankopen. Het belang van dit natuurgebied Balimheide kan niet onderschat worden.”
“De aankoop van Balimheide hebben we kunnen realiseren dankzij de steun van enkele honderden sympathisanten,” vervolgt Pieter Cox van Natuurpunt.
“Via crowdfunding verzamelden we zo 180.000 €. Bovendien lieten heel wat mensen weten dat ze meer wilden doen voor Balimheide. Sommigen onder hen zijn hier vandaag samen met onze vaste vrijwilligers aan de slag. De afgelopen maanden zijn we overigens al begonnen om Balimheide nog meer geschikt te maken voor de zeldzame soorten die hier leven. Gelukkig zijn er verschillende stroken waar we lentevuurspinnen van Kristalpark III naartoe kunnen verplaatsen. Zo blijft de populatie ook zoveel mogelijk in eigen omgeving, in soortgelijke omstandigheden en gelijkaardige bodemsamenstelling. Bij het vaststellen van geschikte locaties konden we rekenen op de expertise van ARABEL, de Belgische spinnenvereniging.”
Koen Van Keer van ARABEL treedt Pieter bij: “De voorbije weken zijn we met specialisten op het terrein geweest om de spin te zoeken. Dat is overigens niet zo evident. De lentevuurspin leeft ondergronds en ze verraadt haar aanwezigheid alleen door haar specifieke web. Van zodra we een of meerdere webjes ontdekt hebben, markeren we de locatie. Bij de verhuis wordt de spin samen met haar web en de omliggende grond uitgestoken. Grond en spin worden nadien in hun geheel ‘herplant’ op Balimheide. Deze methode blijkt vooralsnog de beste slaagkansen te bieden, al zijn er geen garanties. Toch kijkt men ook in Engeland met belangstelling naar wat we hier doen. Daar maakt men namelijk belangrijke fondsen vrij om de laatste exemplaren van de iconische lentevuurspin (daar
“ladybird spider” genoemd) te proberen te redden. Het verhuizen van spinnen is geen standaardpraktijk waardoor er bijzonder weinig wetenschappelijk onderzoek naar herlocaties beschikbaar is. Het feit dat we beslist hebben hier toch exemplaren te verhuizen, werd ons louter ingegeven doordat de populatie op Kristalpark III ten dode opgeschreven staat. Het afvlakken van het terrein en verwijderen van alle vegetatie waar de zonnepanelen komen, betekenen meteen het einde van de populatie lentevuurspinnen. Dat weten we omdat we identiek hetzelfde hebben zien gebeuren op Maatheide, waar de soort voor de afgravingen aldaar massaal voorkwam. Helaas kunnen we niet alle spinnen verhuizen. Daarvoor ontbreekt het ons aan mankracht en middelen.”
“Ook de tijd zit ons tegen,” pikt Davy Paulus in. “Vanaf 1 oktober wordt het hele terrein gemaaid, al het maaisel in de grond ingewerkt en de bodem vervolgens genivelleerd over de volle oppervlakte. Er zijn nochtans alternatieven waarbij ook op het te ontwikkelen gebied meer natuur behouden blijft, maar het lijkt erop dat men voor de makkelijkste en meest destructieve werkwijze wil kiezen. We proberen nog steeds om bijkomende milderende afspraken te maken, want voor de lentevuurspin en andere zeldzame soorten is dit dramatisch. We gaan ervan uit dat we enkele honderden lentevuurspinnen kunnen verhuizen, voor duizenden komt alle hulp te laat. Dat onze vrijwilligers met deze wetenschap in het achterhoofd zich hier 100% blijven inzetten om te redden wat er te redden valt, is uitermate bewonderenswaardig. Chapeau!”
Zo zal Lommel en bij uitbreiding Vlaanderen in de toekomst aangeduid worden als de plaats waar
ooit de dichtste populatie van lentevuurspinnen ter wereld voorkwam. Vrijwilligers proberen de toekomst van de lentevuurspin in onze contreien te verzekeren, maar de prijs is hoog, de uitkomst onzeker.
(Foto's Jacky Geboers)