Het is maar dat je 't weet
Steden en gemeenten zijn verplicht om tegen 2030 over te schakelen naar ledverlichting. Het uitgelezen moment dus om stil te staan bij de invloed van kunstlicht op dieren, planten en mensen en de juiste keuzes te maken.
Om hen te helpen lieten de vijf Vlaamse provincies en het Interprovinciaal Kenniscentrum (IPKC) twee literatuurstudies uitvoeren. Het PIH, kenniscentrum milieu en gezondheid, bracht de wetenschappelijk studies samen over de relatie tussen nachtelijke verlichting en de gezondheid van de mens.
En het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) analyseerde de studies over de effecten van nachtelijke verlichting op biodiversiteit.
Op basis van die literatuurstudies werkt Limburg nu samen met de andere provincies aan een praktijkgids voor lokale besturen. Samen met de vernieuwde ecologische duisternisbehoeftekaart moet die praktijkgids lokale besturen helpen om de juiste keuze te maken per regio en straat.
De Ecologische duisternisbehoeftekaart van het Agentschap Natuur en Bos geeft een overzicht van gebieden waar het behoud of het aanbrengen van duisternis voor planten en dieren belangrijk is. Hoe donkerder het gebied op de kaart, hoe belangrijker het is om het duister te houden. De praktijkgids wordt verwacht tegen eind 2023.
Nachtverlichting heeft een effect op onze slaap, dat wist je al. Maar ook de koolmees slaapt er slecht door, de rivierprik is ervan in de war en de glimworm vindt zijn wederhelft niet. Nachtelijke buitenverlichting – en dan vooral blauw licht – verlaagt bij mensen de concentratie van melatonine in het bloed, waardoor de slaap- en herstelprocessen in het lichaam verstoord worden. Mensen die wonen in gebieden met overvloedige nachtverlichting zouden zo meer kans hebben op borstkanker, overgewicht en verminderd mentaal welzijn.
Ook bij dieren en planten zijn de effecten duidelijk. Bloei van planten vertraagt, bladvraat verhoogt, vleermuizen maken omwegen, stresshormonen bij vogels verhogen, verstoorde vistrek maakt vissen kwetsbaarder. En dit zijn maar enkele voorbeelden uit de twee uitgebreide literatuurstudies.