Overpelt
Het is al eeuwen zo: tussen Lommel en Overpelt botert het niet. Het is nooit koek en ei geweest tussen die twee gemeenten en dat zal het nooit worden. In de jongste editie van "De Pelter Bloas", het blad van het Genootschap voor Geschiedenis en Volkskunde van Overpelt, staat het eerste deel van een artikel over de grensbetwistingen tussen Overpelt en Lommel,en dat in de periode 1331-1827. We leren er uit dat beide dorpen vroeger vaak conflicten hadden, meestal over gronden. In onze streken was dat vooral heide- en turfwinningsgebied, in die tijd economisch van groot belang.
De twisten tussen Overpelt en Lommel dateren al van vóór 1331, aldus de auteur van het artikel, Giel Hendriks. Maar in de 15de eeuw ging het om het betwiste bezit van de Vriesput (Vriesven), van waar de Peltenaren turf en heide betrokken. Op 10 april 1415 werd in dat verband door de schepenen van Pelt en 25 getuigen een verklaring afgelegd dat de Vriesput volgens hun oprechte mening binnen de grenzen van het dorp Overpelt en het graafschap Loon lag. In 1547 duurde het conflict nog altijd voort en een jaar later ging men stenen grenspalen plaatsen, op een plek waar vroeger de Herenterenstock stond, een stevige, hoge haagbeukstam. Maar die grenspaal was door de lanckheit des tijts verrot en niet meer terug te vinden. Opnieuw voer voor betwistingen, dus, en na eeuwen discussie werd er in 1827 (!) een notarieel akkoord gesloten waarbij verklaard werd dat 8 hectare uit het Vriesven op Overpelts grondgebied lag. Na vijf eeuwen discussie!
"De Pelter Bloas" gaat nog nader in op de verklaringen van de schepenen en de 25 getuigen in 1415, maar dat zou ons te ver leiden. In een volgende editie zal het wellicht nog boeiender worden en dan komen we daar graag op terug.
Nog dit: in het artikel is ook te lezen sinds wanneer de inwoners van Lommel hun buren van over de gemeentegrens "de Luiksen" noemen. Dat was alleszins vanaf 1366. Oorzaak was het feit dat de "Vrijheid Lommel" deel uitmaakte van het soevereine hertogdom Brabant, terwijl Overpelt bij het graafschap Loon hoorde, dat in 1366 werd ingelijfd bij het soevereine prinsbisdom Luik.