UPDATE Meer dan 60 jaar lang opende Jef Vaes (89 - foto) 's morgens vroeg de Sint-Niklaaskerk van Neerpelt-centrum, en was hij vaak tijdens de missen op het orgel te horen. Daarvoor moest hij de trappen op naar het oksaal. We hebben het eens uitgerekend: als hij elke dag minstens één keer die 20 trappen besteeg, dan heeft hij in die (meer dan) 60 jaar minstens meer dan 511.000 trappen gedaan. En evenveel trappen terug naar beneden. Geen wonder dat hij blaakt van gezondheid.
Jef stopte als koster (en als organist) in 2021, op zijn 87ste, en verblijft ondertussen met zijn Irène in het woonzorgcentrum Ploegdries in Lommel. Nu blikt hij terug op zijn carrière van 70 jaar in twee kerken.
‘Ik bespeelde voor het eerst een harmonium in het middelbaar, bij de paterkes’, begint Jef. ‘Toen mocht ik dat ook doen in de kerk van Laak in Houthalen-Helchteren, waarvan ik afkomstig ben. Op den duur mocht ik een liedje meespelen tijdens de misviering en het was Pasen toen ik de volledige misviering mocht meespelen. Ik was heel zenuwachtig, maar blij dat ik kon meedoen.’
Vervolgens werd Jef door een pastoor naar de kosterschool in Hasselt gestuurd. Daar heeft hij een aantal jaren les gevolgd. Toen de school gesloten werd belandde hij in de muziekacademie van Genk. ‘Daar behaalde ik mijn diploma, met 93 procent. Ik kreeg zelfs een staatsmedaille, waar ik nog steeds blij mee ben’, zegt hij trots.
Zeven jaar lang bleef hij organist in de kerk van Laak. ‘Maar in 1960 kreeg ik de kans om koster te worden van de Sint-Niklaaskerk van Neerpelt-centrum’, vertelt Jef. ‘Ik mocht elke dag de kerk openen, onder andere de kasten onderhouden, de kaarsen aansteken, de klokken manueel opstarten, en ik bespeelde het orgel tijdens misvieringen.’ Ondertussen gaf hij ook muziekles aan het Sint-Hubertuscollege in Neerpelt; dat deed hij tot in 1992. Zijn bijnaam was Solleke.
Alles opgeteld, de jaren in Laak én in Neerpelt, stond Jef zo’n 70 jaar ten dienste van de kerk. ‘Ik heb het zo lang volgehouden omdat ik het graag deed. Ik heb mijn sleutel ook nog altijd. Maar ik mis het niet echt. Ik wil niet meer elke dag opstaan om zes uur ’s morgens om te werken, het is tijd om te genieten van de rust nu.’
Die sleutel (foto onder) bleek twee jaar geleden belangrijk toen beiaardier Jan Verheyen, na een beiaardrecital naar aanleiding van het Muziekfestival, zich na afloop opgesloten zag in de kerk. Een telefoontje naar Jef thuis, in de Brouwersstraat, en daar kwam hij al aanfietsen met zijn sleutel om Jan uit zijn benarde situatie te redden.
Ook andere herinneringen zullen hem voor altijd bijblijven, zoals het kinderkoor dat hij oprichtte, of toen hij zelf nog in een koortje zat. “In Laak oefenden we een week samen met ons tienen en zongen we op zondag mee met de mis. Daarna gingen we op café, de ene speelde biljart, de andere met kaarten, en we dronken pintjes. Tot we werden weggestuurd door een van de eigenaars omdat ze moesten eten…”
‘Maar het kinderkoor De Mereltjes, dat ik oprichtte met kapelaan Miel Van Roey, was het allerfijnste. Dat was van 1976 tot 1986. Die kinderen zijn ondertussen al een pak ouder, maar toch zeggen ze me nog dat dat zo’n schone tijd was. In Neerpelt sta ik dan ook bekend als “de koster’, en niet als Jef Vaes. Wat mij het nauwst aan het hart ligt, is het Gregoriaanse Ceciliakoor van Neerpelt.’
Jef bespeelt zijn eigen orgel nog elke dag in het woonzorgcentrum, meestal met een hoofdtelefoon, zodat de muziek niet te horen is door anderen. ‘Anders komen ze allemaal kijken, want ze horen het wel graag’, zegt hij. ‘Ze hebben me ook al eens gevraagd om een concert te geven, maar ik heb al heel mijn leven voor andere mensen gespeeld. Nu is het puur voor ontspanning.’
Afgelopen zomer (tweede foto onder) mocht hij ook zijn briljanten huwelijk (65 jaar) vieren met Irène. Samen hebben ze vijf dochters, elf kleinkinderen en negen achterkleinkinderen. Irène en hij waren buren toen ze elkaar leerden kennen - Jef was toen al organist in de kerk van Laak. ‘Mijn vrouw grapt vaak dat ik getrouwd was met de kerk in plaats van met haar’, besluit hij lachend.(Delia Filippone - twee laatste foto's hieronder zijn van wijlen Louis Weckx)
UPDATE Delia maakte ook een filmpje van Jefs orgeldemonstratie. Dat filmpje vind je hier.