Het thema van de olympiade, ‘Op zoek naar wereldgeschiedenis in je buurt’, zette de drie leerlingen, die nu in 6 Humane zitten, al snel op het spoor van de Duitse militaire begraafplaats, een plaats die geschiedenis ademt, vrij dicht bij hun school ligt, en waar hun leerkracht nog gewerkt heeft. Via een educatief medewerker van de Duitse oorlogsbegraafplaats kregen ze de tip om de harde confrontaties tussen extreem rechts en extreem links eind jaren '80 te onderzoeken, toen extreem rechts er herdenkingsplechtigheden hield. Daar was heel weinig over bekend. Erfgoed Lommel hielp de leerlingen aan diverse krantenartikels en documentnatie daarover. Ook in het stadsarchief werden ze zeer vriendelijk verder geholpen, en vanuit het antifascistisch front (AFF) kregen ze heel wat posters, foto's en andere informatie. Ze kregen van een journalist die tijdens de rellen zelf aanwezig was zelfs originele zwart-witfoto's in handen. Want info was er wel, maar die was nooit verzameld en als één geheel onderzocht geweest.
Via zoekertjes op de online kanalen zochten ze naar mensen die betrokken waren bij die rellen, waarop heel veel reactie gekomen is. Zo vonden ze veel getuigen. Helaas waren dat heel vaak mensen van de ‘linkse’ kant, en maar bitter weinig van de ‘rechtse’. Zelfs kopstukken van het huidige Vlaams Belang, die er toen toch bij waren, gaven niet thuis. Toch vonden ze via via iemand uit Zwijndrecht die bereid was te getuigen over de rechtse kant van de gebeurtenissen. Samen trokken Quinten en Helena ernaartoe, voor een vier uur (!) durend gesprek over wat zich die periode in Lommel heeft afgespeeld. Zo zijn ze erin geslaagd alle betrokkenen aan het woord te laten en in beeld te brengen, zowel linkse als rechtse activisten, buren die er vlakbij woonden en ex-burgemeesters Staf Matthijs (CVP) en Louis Vanvelthoven (SP). Hierdoor schetsen ze in hun documentaire ‘Van laatste rustplaats tot strijdtoneel: politiek geweld op de Duitse begraafplaats’ een onafhankelijk en objectief beeld van de gebeurtenissen op een onwezenlijke, droevige plek die ons zou moeten bezinnen, maar die toen werd bezoedeld door polarisatie en een ideologische strijd. Een strijd die tot nu toe nergens werd gedocumenteerd. En hiermee leggen ze onlosmakelijk een link met vandaag, met een wereld waarin polarisatie nog altijd bijzonder aanwezig is.
Alles deden ze zelf. Eerst kregen ze een aantal workshops waarbij ze wat trucjes leerden om met camera en geluid te werken. Na de zoektocht naar getuigen maakten ze de beeldopnames van de interviews zelf met de GSM, geluidsopnames maakten ze met apparatuur en statieven die ze van leerkrachten mochten gebruiken, andere materialen leenden ze van de school, en zo werd de hele school in het project betrokken. Ze hebben zelfs een rondleiding verzorgd voor de derde graad van de school op de begraafplaats. Ook de hele montage van de documentaire deden ze zelf. Het was een zwaar karwei om de lengte ervan te beperken tot 20 minuten en toch de essentie te brengen. Een prachtig huzarenstukje hebben ze ermee afgeleverd, met een mooie tweede plaats tot gevolg. En daarmee hebben ze hun nominatie voor Lommelaar van het jaar dubbel en dik verdiend!

Maar wie zijn die leerlingen?
Brent Smeekens (19) is geboren in Pelt maar getogen Lommelaar, net als zijn ouders. Sinds 2018 zit hij op Provil ION. Daarnaast beoefent hij al 9 jaar actief jiujitsu, een mix van vijf verschillende vechtsporten, en heeft een blauwe band. Zijn club Zensation Martial Arts is echt zijn tweede thuis. Verder is hij gefascineerd door muziek en films. Volgend academiejaar gaat hij toegepaste psychologie studeren op PXL.
Quinten Proost (17) woont tussen Mechelen en Antwerpen en zit op internaat in Hamont. Hij houdt van voetballen, lopen en skaten en is een grote fan van voetbalclub Royal Antwerp FC. Volgend jaar gaat hij toegepaste economische wetenschappen studeren in Antwerpen.
Josephine Medaer (18) zit ook op internaat in Hamont maar zit ondertussen op een andere school. Zij was vorig schooljaar lange tijd ziek maar heeft op het einde van het project wel haar tanden er mee in gezet om een mooi eindresultaat af te leveren.
Eind mei 2024 werd het trio in Hasselt nog gehuldigd als ‘leerling in de kijker’, een project voor alle provinciale scholen. Ze waren genomineerd door de school, en terecht!
(Archieffoto)