Vorige week zijn Hamas en Israël een vredesakkoord overeengekomen. In de media heet dat dan: ze hebben “afgeklopt”. Bij mij wekt zoiets meteen een allergische reactie op, niet het akkoord, maar wel het afkloppen ervan. Dat klopt niet in mijn hoofd. Ik zie of voel de overdrachtelijke betekenis niet en kom niet los van het letterlijke kloppen, slaan.
Zo kan je een deken of een mat afkloppen tot er geen stof meer uitvliegt. Of je kan een eenzame wandelaar ’s avonds in een donker park afkloppen. Dat is helemaal goed, daar heb ik geen problemen mee, tenminste wat het woordgebruik betreft! Maar met afkloppen als laatste stap in een beslissingsproces heb ik wel moeite. Hoe zit het met bijeenkomsten waar men nog beslissingen moet afkloppen? Wat moet ik me daarbij voorstellen?
Ik zie het niet. Of net wel? Zo zat ik eens op een vergadering, die eerder mededelend van aard was en dus saai en slaapverwekkend. Daar had iemand het voortdurend over zaken die nog niet of wel al waren afgeklopt en wij moesten alleen maar knikken... Knikkebollen dus. Ja, dan slaat mijn fantasie op hol. Ik zie het bloederige gevecht voor me: blauwe ogen, gekneusde ribben, gebroken neus… Er werd heel wat afgeklopt! Maar één persoon zit er nog onaangetast bij: zijn voorstel was het enige dat nog niet was afgeklopt. En ik kreeg opnieuw de klop van de hamer.
Het agressief klinkende werkwoord heeft echter nog een andere betekenis: op hout afkloppen betekent dat je geluk probeert af te dwingen. In Vlaanderen verbasteren we dat naar “hout vasthouden” (wij zijn een zachtaardig volk!). Ook dat vind ik maar raar. Waar slaat dat nu op? Waarom zou ik een stuk hout vasthouden als ik iets wil?
Dat heb ik eens opgezocht en het heeft blijkbaar te maken met het houten kruis van Jezus, dat geluk zou brengen als je erop klopt of vasthoudt. Bij uitbreiding geldt dat voor alle hout, wel liefst onbehandeld eikenhout. Lijkt me nogal ver gezocht, maar deze betekenis komt overal ter wereld voor en in heel veel talen, denk maar aan knock on wood, toucher du bois, auf Holz klopfen, mxi al quasa of bezan be takthe.
Waar komt dan afkloppen als synoniem voor beslissen vandaan? Wellicht komt het van de voorzitter die met zijn hamer op tafel slaat om daarmee de beslissing geldig en definitief te verklaren, net zoals bij een openbare veiling de slag van de hamer de koop bezegelt.
Of komt het misschien toch uit voorhistorische tijden? Uit die goede oude tijd, toen het nog oog om oog, tand om tand was? Toen mensen nog met elkaar op de vuist gingen als ze het niet eens waren? De tegenstanders werden een voor een afgeklopt en wie overbleef kon beslissen. Daardoor was het besluit afgeklopt.
Mocht dat zo nog zijn, dan zou ik wel eens een vlieg willen zijn in het oval office in Washington, waar Pumrt op dag één al heel wat heeft afgeklopt.
Jan Verheyen