Goede afspraken maken goede vrienden. Toch gaat menigeen zonder financiële afspraken in zee met een dienstverlener, of het nu een architect, (auto)hersteller of advocaat is. De klant vindt het fijn dat de dienstverlener al aan het werk schiet zonder over geld te spreken en de dienstverlener is blij met zijn opdracht. Men vertrouwt elkaar. Tot er na de wittebroodsweken een kink in de kabel komt. En daarna een afrekening.
Zo was er een architect in Oost-Vlaanderen die voor een kennis een eerste schets tekende voor een nieuwbouwproject. In de ogen van die kennis ging het om een ”louter vrijblijvend idee”.  De architect maakte tekeningen, deed een onderzoek naar de stedenbouwkundige voorschriften en het opmetingsplan. Waarna hij de bouwheer vroeg aan wie hij moest factureren en hem een rekening bezorgde van 9.300 euro. Die weigerde te betalen omdat hem vooraf niets was gezegd over het ereloon en er was ook geen schriftelijke overeenkomst. De schetsen van de architect vond hij nutteloos of onbruikbaar.
De rechtbank van Dendermonde dacht er anders over. Volgens haar had de architect wel degelijk gepresteerd. Er waren de schetsen, de tekeningen, maar ook het denk- en opzoekwerk dat er aan voorafgaat. De architect had ook de contouren van het project al uitgedacht. De bouwheer reclameerde pas toen hij vaststelde dat alleen de zon voor niets opgaat. Vandaar dat de rechtbank hem veroordeelde tot volledige betaling. Ook omdat de bouwheer de architect de facturatiegegevens bezorgde, zonder zich vragen te stellen. Hij verwachtte dus van de architect dat hij een normaal ereloon zou aanrekenen en kon alleen maar weigeren te betalen als hij aantoont dat de rekening buitensporig is. Omdat de bouwheer een vennootschap was (en geen privépersoon) had hij als professioneel zeker en vast een indicatieve raming moeten vragen over de rekening.
Voor wie het dus nog niet mocht weten: een gratis lunch bestaat niet. En wie iets voor niets krijgt moet de rekening nog krijgen...
Jan Bouly
(De auteur is advocaat)