Over wijlen onze eerste minister Jean-Luc Dehaene wordt verteld dat hij, toen hij in de Verenigde Staten bij Bill Clinton op bezoek was, tijdens een informeel gesprek – de uitspraak van zijn Engels was niet geheel accentvrij – vertelde dat hij erg van paarden hield. “Aai fok, euh, horses”, zou hij onder andere gezegd hebben. Waarop Clinton begrijpelijkerwijze verbaasd reageerde met “Pardon?” (Wablief?) En Jean-Luc weer: “Zjuust! Paarden.”
Twee exemplaren stonden er in de wei waar ik vanmorgen langs fietste. Prachtige, trotse beesten toch, die paarden! Ik stapte af. Eén ervan kwam nieuwsgierig tot bij de draad gelopen en liet mijn gestreel over zijn snuit welgevallig toe. En toen moest ik denken aan wat oud-mijnwerker Jan Conings me onlangs vertelde over de paarden die vroeger de wagentjes met kolen en gereedschap beneden in de koolmijn over de rails voorttrokken. Negenhonderd meter diep. De meeste van hen kwamen nooit meer boven. Ze werkten, sliepen en aten daar beneden, waar de zon nooit scheen. En als ze om de een of andere reden (ook paarden waren niet immuun voor stoflong) toch eens naar boven gehaald werden, moesten ze geblinddoekt worden. Het daglicht was te fel voor hen. Ze zouden er voorgoed blind van worden.
En ik herinnerde me ook weer de ramp in Marcinelle, het mijndorpje net ten zuiden van Charleroi, waar in 1956 bij een ondergrondse brand, op een diepte van 975 meter, 262 mensen van twaalf verschillende nationaliteiten omkwamen. 136 slachtoffers waren Italiaanse gastarbeiders. Bij voetbalwedstrijden van Thor Waterschei en Beringen gingen Limburgse mijnwerkers, met een laken tussen hen in, langs het publiek om geld in te zamelen voor de achtergebleven gezinnen van hun omgekomen werkmakkers. En Limburg toonde zich niet krenterig.
Iedereen denkt toch nog wel eens aan het gewroet van de kompels daaronder als hij voorbij de schachttorens van Zwartberg, Houthalen of Beringen rijdt. Beseffen we nog dat het hun gezwoeg en zweet was dat de rest van Limburg een relatieve mate van welstand bezorgde?
Canvas zendt morgen, zondag, om 21 uur de derde aflevering uit van een docureeks over het weinig romantische leven in en rond de mijnen. Deze keer zal het onder meer gaan over de legendarische solidariteit en vriendschap een kilometer onder onze bodem. Een aanrader!
Chel DRIESEN