Mensen beschikken over een volkomen vrije wil. Dat is er bij mijn leeftijdsgenoten door veel instanties terdege in gehamerd. Zelf heb ik het altijd flauwekul gevonden.
Vrije wil? Om te beginnen stuiten we al op onze limieten door een hoop fysieke beperkingen. Ik ben bijvoorbeeld niet vrij om van op het dak van ons huis naar – ik zeg maar wat – Overpelt te vliegen. (Waarom zou iemand in vredesnaam per se naar Overpelt willen vliegen? Maar dat terzijde). Awel, probeer het maar eens! Mensen kunnen immers niet vliegen. De meeste zoogdieren trouwens ook niet. Varkens bijvoorbeeld. In het Engels kennen ze dan wel het spreekwoord ‘And pigs may fly’ als ze duidelijk willen maken dat iets heel erg onwaarschijnlijk is. Zullen Engelsen ooit overtuigde Europeanen worden? As soon as pigs can fly! Zo gauw als varkens kunnen vliegen, dus. Je kunt zo’n roze biggetje vast aanleren om heel hard met zijn voorpootjes te klapperen. Zal het ooit airborne geraken, denk je? Yes, as soon as pigs can fly! Ik hoop dat ik met dit ene voorbeeld mijn punt gemaakt heb. Ik krijg maar een goeie vijfhonderd woorden van Internetgazet.
Fysieke beperkingen dus. Maar ook een heleboel hersengebonden limieten beknotten ernstig onze vrije wil. Heel ons denken en onze emotionele beleving zijn immers gewoon het gevolg van wat waarneembare elektrische vonkjes in onze schedel.
En of dat allemaal niet genoeg is, hebben we ook zelf nog een ellenlange lijst van beperkende regeltjes en voorschriftjes ingevoerd!
Zo zie ik wel eens een vent over de markt lopen in een korte broek – sorry, ‘short’ heet dat tegenwoordig – en met sandalen. Hij draagt daarbij witte kousen! Ik weet dat een aanzienlijk percentage van mijn lezeressen – mijn partner incluis – nu geschokt van hun stoel valt. De combinatie sandalen met witte kousen zeg! Ook al zag die man er altijd heel vrolijk uit, het is gewoon not done. Wat zeg ik? Laatst droeg ik gewone kousen in mijn sandalen. Ik werd stante pede terug naar de slaapkamer gesommeerd om die uit te trekken. In sandalen draag je géén kousen. Of ik dat prettig vind, met blote voeten in sandalen? Helemaal niet! Het is een irritant gevoel, dat onvermijdelijke zand tussen mijn tenen. Maar wat hoort, hoort!
Bij een gewone pantalon mogen dan weer wél kousen. Maar “Die mag je niet zo hoog optrekken!” dondert de huiselijke kledingpolitie telkens. Waarom maken ze die dan zo lang, eigenlijk?
Een polohemd: het bovenste knoopje mag absoluut niet dicht. Doodzonde is dat. Waarom staat het er dan aan? Een pullover: ik mag de mouwen niet opstropen, zelfs geen beetje, of er zwaait wat. En als ik hem lager over mijn heupen wil trekken, wordt er ook meteen ingegrepen. Dan ‘leutert hij uit’. ‘Uitleuteren’ zul je niet in Van Dale vinden. De alomtegenwoordige kledingpolitie heeft het speciaal voor dit doel verzonnen.
Hunkerende weemoed overvalt me als ik aan die prachtige figuur Onslow denk, uit ‘Schone Schijn’.
Chel DRIESEN